نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار آموزشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی- ساری- ایران

2 استادیار موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

10.22092/jaear.2025.369541.2064

چکیده

هـدف ایـن پژوهـش بررسی موانع اجرایی سایت های الگوئی جامع تولیدی ترویجی در تولید محصولات سالم بود. از بعـد ماهیـت فلسـفی، دیدمـان تحقیـق کمـی و از جنبه هـدف، کاربـردی و بر حسـب چگونگی گـردآوری داده ها، غیرآزمایشـی اسـت. جامعه آمـاری شـامل مسـئولان سـایتهای الگوئـی تولیـد محصول هـای سـالم کشـور در سـه سـال منتهـی بـه 1403بودنـد. از روش نمونه گیـری تصادفی طبقه ای با انتسـاب متناسـب اسـتفاده شـد. حجم نمونه بر اسـاس فرمـول کوکـران تعییـن شـد (115n=). ابزار اصلی جمع آوری داده ها پرسشـنامه محقق سـاخته بود. به منظـور تعیین روایـی محتوا و شـکلی پرسشـنامه، از دیدگاه اسـتادان دانشـگاه مازندران، اعضای هیات علمی و کارشناسـان سـازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشـاورزی، اسـتفاده شد و بــرای تعییــن پایایــی از آزمــون تتــای ترتیبــی بهـره گرفتـه شد. بدیـن منظـور یک بررســی راهنما با30 تن از مسئولان سایتهای الگوئـی محصول هـای سـالم بررسـی راهنما خـارج از نمونه اصلی و در دو اسـتان گیـلان و گلسـتان صــورت گرفــت. در نتیجـه مقدار تتــای ترتیبــی، بــرای متغیرهــای پژوهــش، 86/. بــود (86/.=ϴ). برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار SPSS26 و Lisrel7.8 اسـتفاده شـد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهـش، 26 متغیر بعنوان موانع اجرائی شناسائی شدند. متغیرهای، اگاهی اندک کشاورزان از اثربخشی سایت های الگوئی در تولید محصول سالم و تمایل کشاورزان به استفاده بی رویه از کودها به ترتیب دارای بیشترین و کمترین اهمیت بودند. با استفاده از روش آماری تحلیل عاملی اکتشافی، این متغیرها به سه عامل: آموزشی و نگرشی، مدیریتی و اجرائی و سیاست گذاری و حمایتی؛ خلاصه شدند. در مجموع سهم این سه عامل حدود 6/74 درصد از کل واریانس موانع اجرایی این سایت ها را تبیین نمودند. در نهایت با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی، صحت و سقم ساختار عاملی متغیرهای مشاهده شده، آزمون و تایید شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of implementation barriers of model sites in the production of healthy products

نویسندگان [English]

  • َAli Asadollahpour Kotenai 1
  • Majidreza Khodaverdian 2

1 Assistant Professor of Education, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center- Agricultural research Education and Extension organization, Sari-Iran.

2 Assistant Professor Agricultural Research and Education Institue, Agricultural research Education and Extension organization, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this research was to analyze the implementation barriers of model sites in the production of healthy products. The research was quantitative, applied and non-experimental. The population was farmers active in the main production sites of healthy products in the three years ending in 1403. A two stage sampling method was used. The sample size was determined based on Cochran's formula (n=115). Stratified random sampling method with proportional assignment was used. The main data collection tool was a researcher-made questionnaire. The validity and reliability of the questionnaire was obtained. As a result, the ordinal theta value for the research

variables was 0.86 (ϴ=0.86). SPSS26 and Lisrel7.8 software were used for data analysis. Based on the results of this study, 26 variables were identified as implementation barriers. The variables of low awareness of farmers about the effectiveness of model sites in producing healthy crops and farmers' tendency to use fertilizers indiscriminately were of the highest and lowest importance, respectively. Using the statistical method of exploratory factor analysis, these variables were summarized into three factors: educational and attitudinal, managerial and executive, and policy-making and support. In total, the contribution of these three factors explained about 74.6 percent of the total variance of the implementation barriers of these sites. Finally, using confirmatory factor analysis, the validity and robustness of the factor structure of the observed variables were tested and confirmed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Model site"
  • healthy product"
  • agricultural extension"
  • "
  • factor analysis"
اسداله پور، ع. و خداوردیان, م. (1403). ارزشیابی پایگاه های الگوییجامع تولیدی ترویجی در تولید محصول سالم. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی. (69)16، صص 125-108.
اسداله پور، ع.، امیدی نجف آبادی، م. و حسینی، س. ج. (1399). بازدارنده های گذار به کشاورزی ارگانیک در بین شالیکاران استان مازندران. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، (16)1، 246-235.
انصاری، ن.، رضایی مقدم، ک. (1397). نگرش کارشناسان مراکز خدمات کشاورزی استان فارس نسبت به عملکرد پایگاه های الگویی. هفتمین کنگره ملی علوم ترویج وآموزش کشاورزی. منابع طبیعی و محیط پایدار، شهریور 1397 ، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان.
اینانلو، پ.، ملک محمدی، ا.، چیذری، م.(1396). نقش پیش برنده ها در افزایش نرخ انتقال یافته های طرح های تحقیقات کشاورزی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، (2) 13، 50-39.
بنی عامریان، ل.، علی بیگی، ا. و میرک زاده، ع. (1392). راهکار های بهبود اجرای طرح ترویجی تسریع انتقال یافته ها از دیدگاه کشاورزان مجری طرح در استان کرمانشاه. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، (1) 44، 191- 111 .
پیروشعبانی، م،. غفاری، ج،. حبیب کاظمی، ف،. غلامی، ح. و قاسمی، ج. (1400). دستورالعمل سایتهای جامع الگویی تولیدی - ترویجی، دفتر ترویج دانش و فناوری کشاورزی، معاونت آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ویرایش دوم.
دهقان پور، م،. یزدان پناه، م،. فروزانی، م. و عبدالله زاده، غ.(1398). اولویت بندی روشهای آموزشی ترویجی مورد استفاده در برنامه های سازگاری با تغییرپذیری های اقلیم از دیدگاه کشاورزان و کارشناسان کشاورزی: کاربرد روش .PROMETHEE پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، (50)11، 144-126.
شاه پسند، م. ر.(1397). اثربخشی پایگاه های الگویی در حوزه امور دام : مطالعه موردی استان خوزستان. هفتمین کنگره ملی علوم ترویج و آموزش کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست پایدار، شهریور 1397 ، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان.
شاه پسند، م. ر. (1397). سایت الگویی و کانون یادگیری (رهیافت‌هایی نوین در بهره‌گیری از ظرفیت جوامع محلی)، تهران: اسرار علم، 216 ص. قاسمی، ج،. توکلی، ع.ر. (1401). ارزیابی اثربخشی سایتهای جاامع الگویی در طرح احیای اراضی استانهای خوزستان و ایلام: کاربرد الگوی کریک پاتریک. مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، .
قاسمی، ج. (1400). تحلیل چالشها و مشکلات اجتماعی طرحهای آبیاری و زهکشی در ایران، هفدهمین کنگره علوم خاک ایران و چهارمین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه، 26 تا 27مهرماه 1400، موسسه تحقیقات خاک و آب، کرج.
کردعلیوند، س.، شعبانی فمی، ح.، اسدی، ع. و براتی، ع. (1402). تحلیل چالش ها و بازدارنده های صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی در ایران از دیدگاه کارشناسان، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران 19(1)، 103-83.
کلانتری، خلیل. 1388. مدل معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی-اقتصادی، تهران: انتشارات مهندسین مشاور طرح و منظر، چاپ اول، 243 ص. گراوندی، ش. و رفیعی، ف.(1400). ارزیابی اثربخشی سایت های الگویی جامع تولیدی – ترویجی کلزاکاران شهرستان دهلران، فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 13(57)، 130-110.
صالحی، م.، عباسی، ع.، بیژنی، م. و شاه پسند، م. (1399). تأثیر کشتزارهای نمونه و الگو در بهینه‌سازی کاربرد نهاده‌های کشاورزی و افزایش عملکرد محصولات غالب در استان همدان. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی 12(53)، 76-53.
منصورفر، ک. (1396). روشهای پیشرفته آماری: همراه با برنامه‌های کامپیوتری. تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم، 480 ص. موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. (1404).
آمار پویای فعالیت های شاخص آموزشی و ترویجی کشاورزی کشور، قابل دسترسی از طریق: https://www.iate.ir/fa-IR/ItvhePortal/1/page
نوری، م.، صی محمدی، س. و شیری، ن. (1402). تحلیل راهبردی توسعه کسب و کارهای کشاورزی سالم در استان ایلام، مجله پژوهش های کارآفرینی، 2(4)، 99-83. هومن، ح. (1397). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران: انتشارات سمت، 352 ص.
Adejo, P. E., Okwu, O. J., & Ibrahim, M. K. (2012). Challenges and Prospects of Privatization of Agricultural Extension Service Delivery in Nigeria. Journal of agricultural extension and rural development, 4(3), 63-68.
Altrawneh, M. (2016). Determine the barriers of organic agriculture implementation in Jordan. Bulgarian. Journal of Agricultural Science, 22(1), 10-15.
Asadollahpour, A., Omidi Najafabadi, M. Hossein, S.J. (2016). Modeling Behavior Pattern of Organic Agriculture in Iranian Rice producers, Paddy and Water Environment, 14, 221–229. DOI: https://doi-org.libproxy.viko.lt/10.1007/s10333-015-0492-0.
Azam, M., and Shaheen, M. (2019). Decisional factors driving farmers to adopt organic farming India: Acrosssectional study. International Journal of Social Economics, 46(4), 562-580.
Doorman, F. (1991). Linkages between research, extension and farmers: The case of rice in the Dominican Republic, Agricultural Systems, 37, 107-118.
Gefen, D., Straub, D., & Boudreau, M. C. (2000). Structural Equation Modeling Technique and regression: Guidelines for Research Practices. Communications for AIS, 7, 1-78.
Issa, I., and Hamm, U. (2017). Adoption of organic farming as an opportunity for Syrian farmers of fresh fruit and vegetables: an application of the theory of planned behavior and structural equation modeling. Journal of Sustainability, 9(11), 1-22.
Lancini, B. J. (1987). Strengthening the research /extension linkage through appropriate technology: A case study from the Southern Philippines, Journal of Agricultural Administration and Extension, 24, 61-67.
Meijerink, G., & Roza, P. (2007). The Role of Agriculture in Development. Markets, Chains and Sustainable Development Strategy & Policy Papers. Free Electronic Distribution.
Norton, R. (2004), Agricultural Development Policy: Concepts and Experiences. England: John Wiley and Sons.
Partap, T. (2010). Emerging Organic Farming Sector in Asia: A Synthesis of Challenges and Opportunities. Published by the Asian Productivity Organization. 8-21. Available on https://www.apo-tokyo.org/00e-books/.
Rathore, S., Intodia, S. L., & Singh, R. P. (2016). Analysis of Research–Extension–Farmer Linkage in the Arid Zone Of India. Indian Research Journal of Extension Education, 8(3), 69-72.
Rivera, W. M., & Sulaiman, V. R. (2009). Extension: Object of Reform, Engine for Innovation. Outlook on agriculture, 38(3): 267-273.
Rivera, K. and Mwandemere, H. (2005), An Analytical and Comparative Review of Country Studies on Knowledge and Information Systems for Rural Development. Rome: FAO.
Shahpasand, M.R. (2020). Model Sites: A New Direction towards Cooperation among Extension Agents, Field Experts, Researchers, and Farmers, J. Agr. Sci. Tech, 22(1): 81-94.
Shams, A., and Hooshmandan, Z. (2017). Factors affecting wheat farmer’s attitudes toward organic farming.Polish Journal of Environmental Studies, 26(5), 2207-2214.
Verschoor, A., Morrissey, O., Mosley, P., & Gomanee, K. (2005). Aid, Government Expenditure, and Aggregate Welfare. World Development, 33(3), 355-370.
Wang, X. (2022). Managing land carrying capacity: Key to achieving sustainable production systems for food security. Land, 11(4), 484. Doi.org/10.3390/land11040484.