آسیب­ شناسی کاربرد روش‌های آماری و داده ­پردازی در پژوهش ­های علمی کشاورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

امروزه، آمار در همه‌ی عرصه‌های علمی برای دستیابی به نتایج ملموس و قابل اعتماد، به کار می رود و به ندرت می توان بدون کاربرد داده‌پردازی‌های آماری (به‌صورت کمّی و کیفی)، اقدام به تفسیر و تحلیل نتایج حاصل از پژوهش‌های علمی کرد. اما، چالش اصلی در این زمینه، شیوه کاربرد بهینه آمار در پژوهش هاست. پژوهش‌های کشاورزی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. برخی در کاربرد آمار افراط کرده و پژوهش آنان بیش‌تر بازی با روش های آماری و به نوعی داده‌بازی و در شرایطی داده‌سازی است که منجر به شکل گیری نوعی انحراف و استفاده نادرست از آمار در تحقیق می‌شود که با عنوان «آمارزدگی» از آن یاد می‌شود. عده‌ای هم به کاربرد آمار در تحقیقات باور ندارند. از این رو هدف این پژوهش، «آسیب‌شناسی کاربرد آمار و داده‌پردازی در پژوهش‌های علمی کشاورزی» بود. پژوهش از نظر ماهیت تحقیق، کاربردی، از نظر دیده‌مانی، کیفی و از نظر نوع تحقیق، توصیفی است که با استفاده از فن دلفی کلاسیک در سه مرحله انجام گرفت. نمونه مورد مطالعه که به صورت هدفمند انتخاب شدند، اعضای هیأت علمی و دانشجویان دکتری کشاورزی در سطح ایران بودند (17=n). در این راستا، مهم‌ترین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای کاربرد آمار و داده پردازی در پژوهش های کشاورزی از دیدگاه پاسخگویان شناخته شدند و در پایان میانگین امتیازهای هر چهار بخش، با تحلیل ماتریس SWOT محاسبه شد. یافته‌ها نشان دادند که نقطه برآیند ناشی از تحلیل ماتریس SWOT در ناحیه SO (راهبرد تهاجمی) قرار دارد. بر این اساس، راهبردهای پیشنهادی تدارک و ارائه شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Pathological Analysis of Misapplication of Statistical and Data Processing Methods in Agricultural Scientific Research

نویسندگان [English]

  • Ali Sadeghi 1
  • Masoud Bijani 2
1 . M.Sc. Student, Tarbiat Modares University (TMU), College of Agriculture, Department of Agricultural Extension and Education, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor of Agricultural Extension and Education Department of Agricultural Extension and Education College of Agriculture Tarbiat Modares University (TMU) Tehran, Iran
چکیده [English]

Today, statistics are used in all areas of science to achieve tangible and reliable results so that it is rarely possible to interpret and analyze the results of scientific research without using appropriate statistical data processing (in two aspects of quantitative and qualitative). But the main challenge in this regard is how to correctly apply statistical methods in research. Agricultural research is no exception in this regard. Interestingly, some are overwhelmed by the use of statistics and their research isn't more than a play with statistical methods, and some are somewhat involved with data play and making which leads to the formation of a kind of deviation and misuse of statistics in research which is referred to as “statistification”. Some people do not believe to use statistics in their research. Therefore, the purpose of this study was to analyze “pathology of statistics application and data processing in agricultural scientific research”. This applied descriptive research in terms of research methodology paradigm is a qualitative inquiry, was conducted using a classic Delphi technique in three stages. The sample whose were chosen by purposive sampling method are faculty members and Ph.D. students with agriculture majors in Iran (n=17). The most important strengths, weaknesses, opportunities and threats were known as perceived by respondents and at the end all four rates averages were calculated with SWOT analysis matrix. The results showed that the resulting point of the SWOT matrix was located in the area of SO (aggressive strategies). Accordingly, proposed strategies were prepared and presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Statistification"
  • "Agricultural research"
  • "Delphi"
  • "SWOT"

مراجع

آردان. ت. سی. (1387). آمار به زبان ساده: در پژوهش ­های آموزشی، روان­شناسی و علوم اجتماعی. (ترجمه: خادمی­ شمامی، ع. و). تهران: انتشارات نشر نی.
آشفته­ ا.، افقی، پ.، پاکروان، ف.، جایز، ز.، جعفری، ف.، حاجی­ زاده، ح.، حسینی، ح.، شمس ­الدینی، ا.، شیرین، ح. ر.، قهرمان، م. و یوسفیان، ز. (1387). ترفندهای نتیجه­ گیری از تجزیه و تحلیل­ها و گزارش­های آماری،  گزارش سوم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 2(5)، 12ـ3.
اسلامی ­اردکانی، س. ح. (1392). فربهی یا آماس؛ تحلیل ساختار مقالات (نا) علمی ـ پژوهشی در علوم انسانی. فصلنامه علمی ـ پژوهشی روش­شناسی علوم انسانی، 19(75ـ74)، 118ـ91.
امامی‌سیگارودی، ع.، و صلصالی، م. (1390). بررسی مقایسه‌ای پارادایم‌های مطالعات کمّی و کیفی (قسمت اول). پرستاری و مامایی جامع‌نگر. 21(66)، 50ـ47.
پارساییان، م. (1391). روش­های آماری. انتشارات امه .
پزشکی­ راد، غ. ر. و کرمی ­دهکردی، ا. (1391). آمار اجتماعی و تحلیل داده­ها در پژوهش­های ترویج، توسعه و آموزش کشاورزی. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
تقی­ زاده­ کرمان، ن.؛ حسین قلی­زاده، ر. و جاویدی­ کلاته­ جعفرآبادی، ط. (1394). آسیب­شناسی تولید دانش در هسته­ های پژوهشی علوم انسانی. راهبرد فرهنگ، 8(30)، 188ـ161.
ثقفی، ک. و احمدی، ج. (1390). ارزیابی کیفی استفاده از روش­های آماری در پژوهش­های خاک­شناسی. مجله پژوهش­های خاک (علوم خاک و آب)، 25(3)، 242ـ235.
خسروی، س.، شهبازی، س.، میرک‌زاده، ع. ا.، غلامی، م. و مهدی‌زاده، ح. (1395).  نگرش دانشجویان تحصیلات تکمیلی ترویج وآموزش کشاورزی و توسعه روستایی دانشگاه رازی کرمانشاه نسبت به آینده شغلی خود. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی. 8(38)، 29ـ18.
خورشید، ص.؛ مهرگان، م. ر. و رنجبر، ر. (1390). مدل تصمیم ­گیری گروهی چند معیاره فازی برای غربال­سازی عوامل استراتژیک ماتریس SWOT. پژوهش­های مدیریت عمومی، 4(13)، 94ـ73.
خنیفر، ح. و علی ­شیری، م. م. (1390). نقدی بر پژوهش کمّی­گرا و مبانی فلسفی آن در دانش. فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه)، 17(66)، 179ـ161.
روحانی، س. (1391). .مجلات علمی ـ پژوهشی تاریخ؛ سیطره کمّیت بر علم. کتاب ماه تاریخ و جغرافیا،177، 27ـ22.
زارعی، ف. (1393). هزینه‌های بالای یک تقلب بزرگ علمی/ داستان پایان­نامه­ نویس شدن نخبگان دانشگاهی. گزارش میدانی خبرگزاری مهر. قابل دسترسی در: https://www.mehrnews.com/news/2350568 
زالی، م. ر. (1378). بررسی و تبیین فرهنگ سازمانی حاکم بر مؤسسات و مراکز تحقیقاتی کشور در سال 1377. مجموعه مقالات اولین کنفرانس علمی بررسی مسائل پژوهشی کشور. تهران: مرکز تحقیقات علمی کشور.
سازمان مدیریت و برنامه­ ریزی، مرکز آمار ایران. (1380). بررسی اجمالی از خطاهای طرح­های آماری و نحـوه گـزارش آن.  دفتر تهیه طرح­های فنی و چارچوب­های آماری.
سامانی، س.، کلانتری، ن.ا.، و رحیمی، م. ح. (1390). استفاده از روش­ آماری تحلیل خوشه­ای جهت ارزیابی کیفی آب زیرزمینی دشت اوان. مجله ­ی مهندسی منابع آب، 4(11)، 85ـ75.
ستاری، ع. (1396). بررسی و نقد روش تحلیل مفهومی با رویکرد به پوزیتیویسم منطقی در پژوهش­های تربیتی. اندیشه ­های نوین تربیتی، 13(1: 43)، 114ـ91.
سراجی، ف. و عطاران، م. (1389). روش­شناسی پژوهش­های مربوط به یادگیری الکترونیکی: مقایسه پژوهش­های ایرانی و خارجی. نوآوری­های آموزشی، 9(36)، 78ـ50.
شبیری، س.م.، می بودی، ح. و سرادی­ پور، ع. (1393). تدوین استراتژی­های توسعه آموزش محیط­زیست در مدیریت شهری با ماتریسSWOT. دو فصلنامه پژوهش­های بوم ­شناسی شهری، 3(6)، 66ـ51.
شیرانی­ راد، ا. (1383). طرح­های آماری در تحقیقات کشاورزی. تهران: مرکز نشر مجتمع فنی تهران.
عباسی، ن.، شادرخ، ع. و  وحیدی­ اصل، م. ق. (1388). آمار و احتمال (رشته آمار). تهران: دانشگاه پیام­ نور.
علامت ­ساز، م.ح. و مؤمنی، ف. (1390). آمار و احتمال مهندسی. انتشارات نورپردازان.
غزانی، ع. (1394). نقش سرمایه اجتماعی در توسعه گردشگری طبیعی مردم نهاد در استان مازندران. پایان‌‌نامه کارشناسی‌ارشد. گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس. چاپ نشده.
فرشادفر، ع. ا. (1379). اصول و روش­های آماری (جلد اول). کرمانشاه: انتشارات طاق­ بستان.
قنبری، ا. و تنکابنی، ح. (1371). درآمدی بر وضعیت مؤسسات پژوهشی (شناخت تنگناها و مسائل موجود). رهیافت. (7)، 44ـ32.
قنبری، ر.، غلامرضایی، س.، اسدپوریان، ز. و رومیانی، س. (1396). تحلیل میدان نیروی عامل‌های مؤثر در انجام پایان‌نامه تحصیلات تکمیلی دانشگاه لرستان. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی. 9(43)، 57ـ42.
لطف­آبادی، ح. (1386). کاستی ­های معرفت­ شناسی و روش­شناسی در مقالات پژوهشی در ایران. فصلنامه روش­شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه). 13(51)، 44ـ9.
کاظمی، س.ح. و پالوج، م. (1390). ارزیابی راهبردهای بخش کشاورزی در چهار برنامه پنج ساله توسعه. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 3(4)، 65ـ3.
کسائی، م.، عادلی، م. و احمدی، ع. ر. (1392). تدوین و ارزیابی راهبرد با رویکرد ترکیبی SWOT و ANP فازی (مطالعه موردی صنعت خدمات ارتباطات). نشریه علمی ـ پژوهشی بهبود مدیریت، 7(4)، 44ـ23.
کفاشیان، م.، پریرخ، م.، فتاحی، ر. ا. و رحیم­نیا، ف. (1394). انطباق­ سنجی نظری و مفهومی هماهنگی راهبرد اصلی دانشگاه­ها با راهبرد فرهنگ سازمانی آن و راهبردهای نظام مدیریت دانش در کتابخانه­ های دانشگاهی (ارائه الگوی هماهنگی راهبردی). پژوهش­نامه کتابداری و اطلاع­ رسانی، 5(1)، 279ـ255.
گلکار، ک. (1393). آمارزدگی؛ نقدی بر افسون‌زدگی کمیت‌باورانه در پژوهش. فصلنامه محیط و روستا، 33(145)، 28ـ17.
محمدی­ نیا، س.ا.، فروزانی، م.، محمدزاده، س. و برادران، م. (1396). تحلیل نظام مدیریت دانش در سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان با استفاده از روش SWOT. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 13(1)، 246ـ229.
مجیدی، ف. و بیژنی، م. (1396). دوری مکانی مراکز آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی از مراکز اصلی آموزشی: چالش‌ها و راهبردها. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 13(1)، 15ـ1.
مرآت، ا. (1394). مفاهیم و روش­های آماری. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب­های درسی ایران.
منصورفر، ک. (1392). روش­های آماری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مونت­ گمری، د. (1380). طرح و تحلیل آزمایش­های کشاورزی. (ترجمه: شاهکار، غ. ح). تهران: مرکز نـشر دانـشگاهی تهـران.
نصفت، م. (1394). اصول و روش‌های آماری، مقدمه موضوعی و تاریخی، اندازه‌گیری، نمونه‌برداری، شاخص‌های توصیفی، استنباط­ آماری، ترازسازی و مقیاس‌پردازی 1553. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
نعیمی، ا. و صدیقی، ح. (1392). شناسایی ابعاد راهبردی توسعه‌‌ی روستایی در ایران: دیدگاه صاحب‌‌نظران دانشگاه‌‌های تربیت مدرس و تهران. فصلنامه روستا و توسعه. 16(2)، 62ـ45.
یزدی­ صمدی، ب.، رضایی، ع. م. و ولـی­ زاده، م. (1392). طرح­هـای آمـاری در پژوهـش ­های کـشاورزی. تهران: انتـشارات دانـشگاه تهران.
Akins, R.B., Tolson, H. & Cole, B.R. (2005). Stability of response characteristics of a Delphi panel: application of bootstrap data expansion. BMC Medical Research Methodology, 5(37), 1-12.
Akrong Hesse, C. & Benjamin Ofosu J. (2018). Statistical Methods for the Social Sciences. Akrong Publications Ltd.
Buta, R. (2007). The SWOT analysis in the geographical research, with applicability in the study of the human settlements from Moldova valley. Present Environment and Sustainable Development, 1, 239-248.
Dehyouri, S., Malekmohammadi, I., Hosseini, S. M., & Mirdamadi, S. M. (2011a). Use of statistical mix to understand legitimate statistical competency of agricultural extension, education and rural development students. International Journal of Agricultural Science and Research, 2(2), 27-38.
Dehyouri, S., Malekmohammadi, I., Hosseini, S. M., & Mirdamadi, S. M. (2011b). Path analysis of direct and indirect effect of statistical literacy on applying proper statistical test (case study of agricultural extension and education graduated students). Journal of American Science, 7(1), 144-153.
Duarte, C., Ettkin, L. P., Helms, M. M., & Anderson, M. S. (2006). The challenge of Venezuela: a SWOT analysis. Competitiveness Review: An International Business Journal, 16(3/4), 233-247.
Ercan, I., Yazici, B., Yang, Y., Ozkaya, G., Cangur, S., Ediz, B., & Kan, I. (2007). Misusage of statistics in medical research. European Journal of General Medicine, 4(3), 128-134.
Ghinolfi, D., El Baz, H. G., Borgonovi, E., Radwan, A., Laurence, O., Sayed, H. A., De Simone, P., Abdelwadoud, M., Stefani, A., Botros, S.S., & Filipponi, F. (2014). A model for southern mediterranean research institute self-assessment: A SWOT analysis-based approach to promote capacity building at Theodor Bilharz Research Institute in Cairo (Egypt). Arab Journal of Gastroenterology, 15(3), 92-97.
Ghorbani, A., Raufirad, V,. Rafiaani, P., and Azadi, H. (2015). Ecotourism sustainable development strategies using SWOT and QSPM model: A case study of Kaji Namakzar Wetland, South Khorasan Province, Iran. Tourism Management Perspectives, 16, 290-297.
Hand D.J. (2002). Modern Data Analysis: A Clash of Paradigms. In: Gaul W., Ritter G. (eds) Classification, Automation, and New Media. Studies in Classification, Data Analysis, and Knowledge Organization. Springer, Berlin, Heidelberg.
Houben, G., Lenie, K., and Vanhoof, K. (1999). A knowledge-based SWOT-analysis system as an instrument for strategic planning in small and medium sized enterprises. Decision Support Systems, 26(2), 125-135.
Iacus, S.M. (2014). Big Data or Big Fail? The Good, the Bad and the Ugly and the missing role of Statistics. Electronic Journal of Applied Statistical Analysis, 5(1), 4-11.
Kendall, M. G. (1968). Certainty about uncertainty.Statistical Neerlandica, 22(1), 1-12.
Lee, J. D., & Lee, T. D. (1982). Statistics and Computer Methods in BASIC. Van Nostrand Reinhold.
Malakmohammadi, I. (2011). Sequential Statistical Analysis Approach (SSAA) towards Contingency Framework Purification in Behavioral Research and Practice. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(5), 1094-1107.
Moore, D. S. (1997). New pedagogy and new content: The case of statistics. International Statistical Rreview, 65(2), 123-137.
Namdar, R., & Sadighi, H. (2013). Investigation of major challenges of rural development in Iran utilizing Delphi technique. Journal of Agricultural Science and Technology (JAST), 15(3), 445-455.
Nguyen, A., & Lugo-Ocando, J. (2016). The state of data and statistics in journalism and journalism education: Issues and debates. Journalism, 17(1), 3-17.
Ramanathan, R. (2002). Introductory Econometrics with Application. Fifth ed. Harcourt College Publishers. SENGAGE Learning. Florence, KY.
Salar, M., & Salar, O. (2014). Determining pros and cons of franchising by using SWOT analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 122, 515-519.
Steele. D. J. (2005).Statistics with Confidence. Thousand oaks, CA: SAGE Publications.
Thiese, M. S., Arnold, Z. C., & Walker, S. D. (2015). The misuse and abuse of statistics in biomedical research. Biochemia Medica, 25(1), 5-11.
Wan-rong, G., Yi, J., Yao, M., Jian-guo, W., Xian-long, Z., Jing, L., & Shi, W. (2013). SWOT analysis and development strategies of maize industry in Heilongjiang Province. Journal of Northeast Agricultural University (English Edition), 20(1), 76-84.
Watt, J., Berg, S. (2002). Research Methods for Communication Science. Available at: www.Amazon.com.
Whitney. (2005). Statistics: A Tool for Social Research. 7th Ed. Thomson Learning, Inc. Thomson Wadsworth. Belmont, CA 94002-3098, USA.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار