نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران.

2 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران.

3 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

چکیده

این تحقیق، به بررسی تأثیر روش‌های مختلف آموزشی ترویجی در برنامه‌های سازگاری با تغییر پذیری‌های اقلیمی پرداخته است. برای این منظور روش‌های آموزشی ترویجی انفرادی، گروهی و انبوهی مشتمل بر 26 گزینه با شش معیار اثربخشی، کارآیی، پذیرش، مشارکت، تناسب جنسیتی و سودمندی و 12 ریز معیار با روش و فن تصمیم‌گیری چند معیاره پرامتی (PROMETHEE) مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه تحقیق با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند از کارشناسان آموزش و ترویج ستاد مرکزی وزارت جهاد کشاورزی (6 تن)، کارشناسان آموزش و ترویج سازمان جهاد کشاورزی (10 تن) و کشاورزان (10 تن) استان فارس انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخت بود و جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های رتبه‌بندی جزئی و کامل با استفاده از نرم افزار پرامتی بهره گرفته شد. بنا بر یافته‌های حاصل از AHP، ریز معیار سودمندی در تغییر رفتار کشاورزان دارای بیش‌ترین درصد وزنی و اهمیت است. هم‌چنین نتایج رتبه‌بندی روش‌های آموزشی ترویجی نشان داد که از نظر کشاورزان و کارشناسان کشاورزی از میان روش‌های انفرادی دیدار با کشاورزان برتر و دیدار با کارشناسان و مروجان رتبه‌های بالاتری داشته‌اند. هم‌چنین از میان روش‌های آموزشی ترویجی گروهی، برگزاری کارگاه‌های تخصصی آموزشی از شیوه‌های مؤثر آموزشی-ترویجی در بهبود سازگاری با تغییر پذیری‌های اقلیم بوده‌اند. افزون بر این، رسانه‌های انبوهی به ویژه رادیو و تلویزیون موثرترین روش از میان روش‌های آموزش انبوهی در آموزش روش‌های سازگاری بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ranking Extension and Training Methods Used in Climate Change Adaptation Programs from the Perspective of Farmers and Agricultural Experts: Application of Promethee Method

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Dehghanpour 1
  • Masoud Yazdanpanah 2
  • Masoumeh Forouzani 2
  • Gholamhossein Abdollahzadeh 3

1 PhD. Student, Department of Agricultural Extension and Education, Agriculture Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Ahvaz, Iran.

2 Associate Professors, Department of Agricultural Extension and Education, Agriculture Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Ahvaz, Iran.

3 Associate Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Gorgan Agriculture Sciences and Natural Resources University.

چکیده [English]

In order to identify the most effective educational-promotion methods, this study evaluated different extension training methods in climate change adaptation programs using different criteria. For this purpose, individual, group, and mass extension training methods consisting of 26 options were evaluated through six criteria of effectiveness, efficiency, acceptance, participation, gender fit and usefulness, and 12 sub-criteria through multi-criteria decision-making technique of PROMETHEE. Samples were selected using purposive sampling and included extension and education experts from Ministry of Agriculture Jihad (6 persons), extension and education experts from Jihad-Agricultural Organization of Fars Province (10 persons) and farmers of Fars Province (10 persons). Based on the findings of the study, the sub criteria of usefulness in behavior change has the highest weight percent and importance. Also the results of ranking of extension training methods showed that in terms of farmers and agricultural experts, among the individual methods of meeting with eminent farmer and meeting with experts and extension agents were higher. In addition, among the group-based training methods, specialized training workshops have been effective extension training techniques to improve adaptation to climate change. In addition, mass media, especially radio and television, have been most effective methods of mass training methods in adaptation training.

کلیدواژه‌ها [English]

  • information delivery methods
  • extension program
  • extension workshop
  • adaptation
  • climate change
اسدی، ع، شریف زاده، ا و شریفی، م. (1387). بررسی انگاره‌های رفتار اطلاع یابی کشاورزان گوجه فرنگی کار (مطالعه موردی منطقه بادوله در استان بوشهر). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. دوره 39، شماره 1، صص 43-31.
امیری، م، هادی نژاد، ف. ملک خویان، ش. (1396). ارزیابی و اولویت‌بندی تامین کنندگان با رویکرد آنتروپی، فرایند تحلیل سلسله مراتبی و پرامیتی اصلاح شده (مطالعه موردی: شرکت یوتاب). مجله تحقیق در عملیات و کاربردهای آن، سال 14، شماره 4، صص 20-1.
آژانس خبری ایران (ایرنا). (1397). 23 هزار هکتار از اراضی فارس به سامانه آبیاری نوین مجهز شد. 19/09/1397.
آژانس خبری کشاورزی ایران (ایانا). (1397). فارس دومین تولیدکننده محصولات کشاورزی در کشور است. 20/09/1397.
رضایی، ر، خان محمدی، ا. (1396). رفتار اطلاع یابی کشاورزان گندم کار بخش مرکزی شهرستان زنجان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی. جلد 13، شماره 2، صص 187-171.
ظریفیان، ش، اسماعیلی متین، م. ر، راحلی، حسین و علیزاده اقدم، م. (1398). تجربیات متخصصان کشاورزی و کشاورزان در زمینه شناسایی و اولویت‌بندی منابع اطلاعاتی کشاورزان روستاهای شهرستان کرمانشان. پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی. دوره 912 شماره 2، صص 10-1.
فمی ح، ش، فهام، ا.، فتاحی، ر، مریدالسادات، پ و ملکی‌پور، ر. (1388). ادراکات مرتعداران نسبت به اثربخشی روش‌های ترویجی برای بهبود طرح‌های مرتعداران شهرستان تفرش. مرتع و آبخیزداری، دوره 62، شماره 3، صص 403-389.
کشاورز، م. (1397). واکاوی میزان انطباق راهبردهای مدیریت کشاورزی با تغییر اقلیم: مطالعه موردی استان فارس. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 14، شماره، 2 صص 123-107.
نجفلو، پ، عباسی، ع و فرهادیان، ه. (1396). بررسی رفتار اطلاع یابی انگورکاران استان زنجان و عوامل مؤثر بر آن. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. دوره 2، شماره 1، صص 178-165.
یزدان پناه، مسعود، آزادی،‌ی و زبیدی، ط. (1397). نقش ترویج کشاورزی در عصر تغییرات آب و هوایی. هفتمین کنگره ملی علوم ترویج و آموزش کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست پایدار، شهریور 1397، دانشگاه بوعلی سینا، همدان.
کفاش چرندابی، ن و آل شیخ، ع. ل. (1391). ارائه مدل ترکیبی در GIS بر مبنای روش PROMETHEE و الگوریتم PSO برای تعیین اماکن مناسب جهت احداث بیمارستان. آمایش محیط. شماره 19. صص 120-99.
 
Aker, J. C. (2011). Dial “A” for agriculture: a review of information and communication technologies for agricultural extension in developing countries. Agricultural Economics, 42 (6), 631-647.
Alam, K. (2015). Farmers’ adaptation to water scarcity in drought-prone environments: A case study of Rajshahi District, Bangladesh. Agricultural Water Management, 148, 196-206.
Ali-Olubandwa, A. M., Kathuri, N. J., & Wesonga, T. E. (2011). Effective extension methods for increased food production in Kakamega District. Journal of Agricultural Extension and Rural Development, 3 (5), 95-101.
Al-Mashhadani, A., Magd, Z., El-Halim, A., & Keshta, A. (2017). Levels of Use and Importance of Extension Methods and Aids in the Process of Dissemination of Agricultural Technologies in the Republic of Iraq. IOSR Journal of Agriculture and Ve terinary Science. 10 (5). 01-06.
Anderson, J. R., & Feder, G. (2004). Agricultural extension: Good intentions and hard realities. The World Bank Research Observer, 19 (1), 41-60.
Anderson, J. R., Feder, G., (2007). Handbook of agricultural economics. Agric. Extension. 3, 2343–2378.
Azadi, Y., Yazdanpanah, M., Forouzani, M., & Mahmoudi, H. (2019). Farmers' adaptation choices to climate change: a case study of wheat growers in Western Iran. Journal of Water and Climate Change, 10 (1), 102-116.
Bardon, R. E., Hazel, D., & Miller, K. (2007). Preferred information delivery methods of North Carolina forest landowners. Journal of Extension, 45 (5), 1-12.
Butt, T. M., GAO, Q., & Hussan, M. Z. Y. (2015). An Analysis of the Effectiveness Farmer Field School (FFS) Approach in Sustainable Rural Livelihood (SRL): The Experience of Punjab-Pakistan. Agricultural Sciences, 6 (10), 1164.
Byerlee, D., De Janvry, A., & Sadoulet, E. (2009). Agriculture for development: Toward a new paradigm. Annu. Rev. Resour. Econ., 1 (1), 15-31.
Deressa, T. T., Hassan, R. M., and Ringler, C. (2011). Perception of and adaptation to climate change by farmers in the Nile basin of Ethiopia. The Journal of Agricultural Science, 149 (1), 23.
Deressa, T. T., Hassan, R. M., Ringler, C., Alemu, T., & Yesuf, M. (2009). Determinants of farmers’ choice of adaptation methods to climate change in the Nile Basin of Ethiopia. Global environmental change, 19 (2), 248-255.
Ebenehi, O., Ahmed, T. A., & Barnabas, T. M. (2018). Evaluation of Extension Services Delivery for Climate Change Adaptation by Crop Farmers in Niger State, Nigeria. Asian Journal of Agricultural Extension, Economics & Sociology, 1-13.
Fabregas, R., Kremer, M., Robinson, J., & Schilbach, F. (2017). The Effectiveness of Public Agricultural Extension: Evidence from Two Approaches in Kenya.
FAO. (2011). the state of food and agriculture 2010–2011: Women in agriculture, closing the gender gap for development. Rome: Author.
Fosu-Mensah, B. Y., Vlek, P. L., & MacCarthy, D. S. (2012). Farmers’ perception and adaptation to climate change: a case study of Sekyedumase district in Ghana. Environment, Development and Sustainability, 14 (4), 495-505.
Friday, J. B., McArthur, H. J., & Watson, L. A. (2006). Using participatory rural appraisal and participatory research and extension in a post-independence environment: A case from East Timor. International Journal of Agricultural Sustainability, 4 (2), 108–118.
Gandure, S., Walker, S., & Botha, J. J. (2013). Farmers' perceptions of adaptation to climate change and water stress in a South African rural community. Environmental Development, 5, 39-53.
Gandure, S., Walker, S., and Botha, J. J.) 2013 (. Farmers' perceptions of adaptation to climate change and water stress in a South African rural community. Environmental Development, 5, 39-53.
Ganpat, W. G., Dyer, R., & Isaac, W. A. P. (Eds.). (2016). Agricultural development and food security in developing nations. IGI Global.
Hallam, A., Bowden, A., & Kasprzyk, K. (2015). Agriculture and climate change: Evidence on influencing farmer behaviors. Research findings no. 9/2012, Rural Analytical Unit, The Scottish Government.
Hashemi, S. M., Mokhtarnia, M., Erbaugh, J. M., & Asadi, A. (2008). Potential of extension workshops to change farmers' knowledge and awareness of IPM. Science of the total environment, 407 (1), 84-88.
Hassan, R., & Nhemachena, C. (2008). Determinants of African farmers’ strategies for adapting to climate change: Multinomial choice analysis. African Journal of Agricultural and Resource Economics, 2 (1), 83-104.
Ingram, J. (2014). Agricultural adaptation to climate change: New approaches to knowledge and learning. Climate change impact and adaptation in agricultural systems, 253-270.
Jost, C., Kyazze, F., Naab, J., Neelormi, S., Kinyangi, J., Zougmore, R.... & Nelson, S. (2016). Understanding gender dimensions of agriculture and climate change in smallholder farming communities. Climate and Development, 8 (2), 133-144.
Kassem, H. S. (2014). Effectiveness of different agricultural extension methods in providing knowledge and skills in disease prevention: A case of Smallholder Poultry Production Systems in Dakhalia Governorate of Egypt. Asian J. Agr. Ext. Eco & Sociol. 3 (2): 91, 107.
Keshavarz, M., Karami, E., & Zibaei, M. (2014). Adaptation of Iranian farmers to climate variability and change. Regional environmental change, 14 (3), 1163-1174.
Lamontagne-Godwin, J., Williams, F., Bandara, W. M. P. T., & Appiah-Kubi, Z. (2017). Quality of extension advice: a gendered case study from Ghana and Sri Lanka. The Journal of Agricultural Education and Extension, 23 (1), 7-22.
Le Dang, H., Li, E., Nuberg, I., & Bruwer, J. (2014). Understanding farmers’ adaptation intention to climate change: A structural equation modelling study in the Mekong Delta, Vietnam. Environmental Science & Policy, 41, 11-22.
Leeuwis, C. (2013). Communication for rural innovation: Rethinking agricultural extension (3rd Ed.). NewYork, NY: JohnWiley & Sons.
Leeuwis, C., & Aarts, N. (2011). Rethinking communication in innovation processes: creating space for change in complex systems. Journal of agricultural education and extension, 17 (1), 21-36.
Leiserowitz, A. A. (2003). Global warming in the American mind: the roles of affect, imagery, and worldviews in risk perception, policy preferences and behavior (Doctoral dissertation, University of Oregon).
Maddison, D. (2007). The perception of and adaptation to climate change in Africa. The World Bank.
Maes, J., Mertens, K., Jacobs, L., Bwambale, B., Vranken, L., Dewitte, O.... & Kervyn, M. (2019). Social multi-criteria evaluation to identify appropriate disaster risk reduction measures: application to landslides in the Rwenzori Mountains, Uganda. Landslides, 16 (9), 1793-1807.
Meera, S. N., Balaji, V., Muthuraman, P., Sailaja, B., & Dixit, S. (2012). Changing roles of agricultural extension: harnessing information and communication technology (ICT) for adapting to stresses envisaged under climate change. In Crop stress and its Management: Perspectives and strategies (pp. 585-605). Springer, Dordrecht.
Mwangi, M., & Kariuki, S. (2015). Factors determining adoption of new agricultural technology by smallholder farmers in developing countries. Journal of Economics and sustainable development, 6 (5).
National Agriculture and Livestock Extension Programme (NALEP). a guide to effective extension methods for different situations. 2011. Compiled by: Mary Nduru.
Okunade, E. O. (2007). Effectiveness of extension teaching methods in acquiring knowledge, skill and attitude by women farmers in Osun State. Editorial Advisory Board, 4 (2), 22.
Ozor, N., & Cynthia, N. (2011). The role of extension in agricultural adaptation to climate change in Enugu State, Nigeria. Journal of Agricultural Extension and Rural Development, 3 (3), 42-50.
Ricker-Gilbert, J. (2005). Cost-effectiveness evaluation of integrated pest management (IPM) extension methods and programs: The case of Bangladesh (Doctoral dissertation, Virginia Tech).
Roncoli, C., Ingram, K. and Kirshen, P. (2002) Reading the rains: local knowledge and rainfall forecasting among farmers of Burkina Faso. Society and Natural Resources 15, 411–430
Singh, I., & Grover, J. (2014). Role of extension agencies in climate change related adaptation strategies. International Journal of Farm Sciences, 3 (1), 144-155.
Smit, B., & Pilifosova, O. (2003). Adaptation to climate change in the context of sustainable development and equity. Sustainable Development, 8 (9), 9.
Sutherland, L., Burton, R. J. F., Ingram, J., Blackstock, K., Slee, B. and Gotts, N. (2012) Triggering change: Towards a conceptualisation of major change processes in farm decisionmaking. Journal of Environmental Management 104, 142–151.
Tensay, T. M. (2017). Climate change adaptation, social networks, and agricultural extension reforms in Ethiopia.
Thompson, G. K., Larsen, J. W. A., & Vizard, A. L. (1999). Effectiveness of small workshops for improving farmer’s knowledge about ovine footrot. Australian veterinary journal, 77 (5), 318-321.
Thorn, K., Tobin, D., Radhakrishna, R., Chatrchyan, A., Chan, J., & Allred, S. (2017). Usefulness of delivery methods for climate change programming: Perspectives of extension and research faculty. Journal of Extension, 55 (5).
Thuo, M., Bell, A. A., Bravo-Ureta, B. E., Lachaud, M. A., Okello, D. K., Okoko, E. N.,... & Puppala, N. (2014). Effects of social network factors on information acquisition and adoption of improved groundnut varieties: the case of Uganda and Kenya. Agriculture and Human Values, 31 (3), 339-353.
Vanclay, F., & Lawrence, G. (1994). Farmer rationality and the adoption of environmentally sound practices; a critique of the assumptions of traditional agricultural extension. European Journal of Agricultural Education and Extension, 1 (1), 59–90.