راهکارهای بهبود عملکرد ترویج کشاورزی برای دستیابی به امنیت غذایی از دیدگاه صاحبنظران ترویج کشاورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج کشاورزی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه یاسوج

2 دانشیار ترویج و توسعه ی کشاورزی، دانشکدهی کشاورزی، دانشگاه یاسوج

3 استادیار ترویج و آموزش کشاورزی و رئیس کمیسیون غذای حلال، وزارت جهادکشاورزی، تهران

4 دانشیار ترویج و توسعه ی کشاورزی، بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه شیراز

چکیده

برنامه‌ریزی در نظام ترویج کشاورزی برای توسعه‌ی نظام‌مند و متعادل آن در راستای دست‌یابی به امنیت غذایی نیازمند شناسایی، تبیین و ارائه‌ی راهبردهای سازگار با محیط درونی و بیرونی این نظام است. از این‌رو، هدف پژوهش پیش‌رو، شناسایی، تبیین و ارائه‌ی راهبردهایی در جهت بهبود عملکرد نظام ترویج برای دست‌یابی به امنیت غذایی بود. جامعه‌ی آماری تحقیق 130 تن از سیاستگذاران و صاحب‌نظران ترویج و توسعه‌ی کشاورزی کشور بودند که سرشماری شدند.
برای انجام پژوهش، راهبردهای موردنظر از طریق روش دلفی در سه دور شناسایی و بررسی و پالایش شدند. سپس با استفاده از فن و روش تحلیل محتوا در دو مقوله‌ی اصلی راهبردهای کلان و محلی طبقه‌بندی شد. راهبردهای کلان در سه مقوله‌ی فرعی ساختاری، زیرساختی و فرهنگی و راهبردهای محلی نیز، در چهار مقوله‌ی فرعی ساختاری، زیرساختی، تحقیقات و فرهنگی جای گرفت. در نهایت برای ارائه‌ی یک الگوی جامع از راهبردهای بهبود عملکرد نظام ترویج برای دست‌یابی به امنیت غذایی از نرم‌افزار Nvivo بهره گرفته شد. یافته‌های به‌دست آمده از نرم‌افزار نشان داد آموزش نیروی انسانی ترویج در زمینه‌ی امنیت غذایی، توجه به نیازهای محسوس و نامحسوس بهره‌برداران، شفاف‌سازی حیطه‌های عملکردی نظام ترویج برای حرکت در راستای امنیت غذایی، ارتقاء دانش و به‌روز رسانی آموزش‌ها برابر و سازگار با استانداردهای جهانی امنیت غذایی از بارزترین راهبردهای بهبود عملکرد ترویج کشاورزی برای دست‌یابی به امنیت غذایی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Solutions for Improving Agricultural Extension Performance to Achieve Food Security from the Perspective of Agricultural Extension Experts

نویسندگان [English]

  • zahra nazari 1
  • mostafa ahmadvand 2
  • Peyman Falsafi 3
  • Kurosh Rezaei-Moghaddam 4
1 M.Sc. Student of Agricultural Extension, Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj
2 Ph.D. Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj
3 Ph.D.Assistant professor of agricultural education & extension institute, agricultural, research, education and extension organization Ministry of Jihad-e-Agriculture
4 Ph.D.Department of Agricultural Extension and Education, School of Agriculture, Shiraz University, Shiraz
چکیده [English]

Planning in the system of agricultural extension for systematic and balanced development in order to achieve food security requires identification, determination and presenting strategies that are compatible with the internal and external environment of the system. Therefore, the purpose of the present research was to identify, determine and present strategies to improve the functioning of the extension system to achieve food security. The statistical population of the study consisted of 130 agricultural policy makers and experts of agricultural extension and development the country who were surveyed. Delphi method was used in three rounds. The strategies were identified and refined in three Delphi rounds. Then, using content analysis technique, they were classified into two main categories: macro and local strategies. Macro strategies fall into three structural, infrastructure, and cultural sub-categories, and local strategies into four structural, infrastructure, research, and cultural sub-categories.
Finally, Nvivo software was used to present a comprehensive paradigm of performance improvement strategies for achieving food security. The findings of the software showed that training of human resources in extension in the field of food security, paying attention to the tangible and intangible needs of the users, clarifying the functional areas of the promotion system to move towards food security, promoting knowledge and Updating training in line with global food safety standards is one of the most prominent strategies to improve agricultural extension performance to achieve food security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Food Security
  • Extension System
  • Delphi
  • Food Insecurity
  • Agriculture Extension Experts

مراجع

  • بختیاری، ص. و حقی، ز.( 1382). بررسی امنیت غذایی و توسعه‌ی انسانی در کشور‌های اسلامی. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال، شماره‌ی44 ، صفحه‌ی 51-21.
  • - بیژنی، م.، ملک‌محمدی، ایرج.، و یزدانی، س. (1387). ارزشیابی اثربخشی و بهره‌وری فعالیت‌های ترویج کشاورزی در طرح محوری گندم در شهرستان‌های شیراز و مرودشت استان فارس. مجله‌ی علوم ترویج و آموزش کشاورزی سال4، شماره‌ی 2، صفحه‌ی 79- 67.
  • - پاشایی‌راد، ح. (1386). نگاهی اجمالی به روش دلفی. پیک نور، سال6، شماره‌ی2، صفحه‌ی 79- 64.
  • - پیاب، م.، درستی‌مطلق، ا.ر.، اشراقیان، م.ر.، رستمی، ر.، سیاسی، ف و احمدی، م. (1391). بررسی ارتباط وضعیت امنیت غذایی خانوار با افسردگی در مادران دارای کودک دبستانی ساکن شهرستان ری در سال 189. مجله‌ی تخصصی اپیدمیولوژی ایران، سال8، شماره‌ی1، صفحه‌ی 44- 37.
  • - حیدری، ع.، حسینی، س.م.، و شهبازی، ا. (1385). مقایسه‌ی ویژگی‌های عاملین ترویج در وزارت‏خانه‌های کشاورزی و جهادسازندگی(سابق) به‌منظور تعیین و اولویت‌بندی ویژگی‌های مطلوب برای نظام ترویج وزارت کشاورزی. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، سال2، شماره‌ی2، صفحه‌ی 28- 18.
  • - خضری، م. (1383). امنیت غذایی و امنیت ملی. تهران. همایش ملی کشاورزی و توسعه ملی. - رامش، ط.، درستی‌مطلق، ا.، و عبدالهی، م. (1388). شیوع ناامنی غذایی در خانوارهای شهر شیراز و ارتباط برخی عوامل اقتصادی- اجتماعی و جمعیتی با آن در سال 1387. مجله‌ی علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران، سال4، شماره‌ی4، صفحه-ی64- 53.
  • - رکن الدین افتخاری، ع. و اشراقی، ح. (1381). ارزیابی طرح‌های خودکفایی کمیته‌ی امداد امام خمینی (ره) در افزایش امنیت غذایی روستاییان (مطالعه‌ی موردی: بخش‌های مرکزی و نوبندگان شهرستان فسا). فصلنامه‌ی پژوهش‌نامه‌ی بازرگانی، شماره‌ی 69، صفحه‌ی157- 147.
  • - رهبر، ف. و مبینی دهکردی، ع. (1383). رویکردی نو به راهبرد امنیت غذایی (از منظر عرضه‌ی باثبات مواد غذایی). فصلنامه‌ی پژوهش‌های اقتصادی، شماره‌ی14، صفحه‌ی 18- 1.
  • - ستوده، م.، صفریان، م.، درستی، ا.، داشی‌پور، ع.، خدابخشی، ع.، و منتظری‌فر، ف. ( 1393). بررسی وضعیت ناامنی غذایی خانوار و برخی عوامل اقتصادی- اجتماعی در کودکان کوتاه‌قد دچار وزن اضافه‌ی شهر زاهدان. مجله‌ی علوم تغذیه و صنایع غذایی در ایران، سال10، شماره‌ی4، صفحه‌ی 62- 53.
  • - سعدی، ح.، عزیزی، م.، و اعظمی، م. ( 1393). آموزش‌های ترویجی و امنیت غذایی خانوارهای کشاورزی (مورد مطالعه: شهرستان قروه). تحقیقات اقتصاد و توسعه‌ی کشاورزی ایران، 45(3): 499-483.
  • - شاه‌آبادی، ا. و بشیری‌منظم، ف. (1390). نقش مؤلفه‌های دانش در رشد ارزش افزوده‌ی بخش کشاورزی ایران. فصلنامه‌ی روستا و توسعه، سال14، شماره‌ی4، صفحه‌ی125- 120.
  • - شاهرخی، ف.، و حسینی، س.م. ( 1388). بررسی مقایسه‌ای نظرات کارشناسان ترویج و اعضای شوراها در خصوص توانایی بالقوه‌ی مشارکت شوراهای اسلامی در فعالیت‌های ترویج کشاورزی. پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، سال2، شماره‌ی3، صفحه‌ی 31- 15.
  • - شریف‌زاده، ا. و غلامرضایی، س. (1392). سازوکارهای تقویت کارکرد پژوهشی دانشگاه‌ها در پیوندی هم‌افزایانه با نظام تحقیقات کشاورزی. تهران. همین کنگره‌ی سراسری همکاری سه‌جانبه‌ی دولت، صنعت و دانشگاه برای توسعه‌ی ملی.
  • - شکوری، ع .( 1383). امنیت غذایی و دسترسی به آن در ایران. نامه‌ی علوم اجتماعی، شماره‌ی 24، صفحه‌ی 160- 133.
  • - صفرپور، م.، درستی‌مطلق، ا.، حسینی، س.م.،رنجبرنوشری، ف.، صفرپور، م.، دانشی مسکونی، م.، عزیزی، س.، و کاشانی، آ. (1392). شیوع و پیامدهای ناامنی غذایی و ارتباط آن با برخی عوامل اجتماعی-اقتصادی. فصلنامه‌ی دانش و تندرستی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شاهرود، سال4، شماره‌ی8، صفحه‌ی 198- 194.
  • - عابدی سروستانی، ا.، و شاه‌ولی، م. (1388). نقش ترویج کشاورزی در ارتقاء اخلاق زیست‌محیطی کشاورزان. فصلنامه‌ی اخلاق در علوم و فناوری، سال4، شماره‌ی 1و2، صفحه‌ی 130- 120.
  • - قالیباف، م.ب.، ز. پیشگامی‌فرد، ز.، افضلی، ر.، و حسینی، م. (1393). واکاوی و تبیین نقش غذا در رقابت‌های ژئوپلیتیکی با تأکید بر ژئوپلیتیک غذا. فصلنامه‌ی ژئوپلیتیک، سال10، شماره‌ی1، صفحه‌ی 189- 160.
  • - کوچکی، ع.، نصیری محلاتی، م.، منصوری، ح.، و مرادی، ر. (1392). ارزیابی توسعه‌ی کشاورزی پایدار در ایران با استفاده از روش مزیت نسبی. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال23، شماره‌ی90، صفحه‌ی 54- 29.
  • - محمدزاده، ل.، صدیقی، ح.، و عباسی، ع. ( 1394). بررسی ویژگی‌های آموزشی ترویجی کشاورزان‏محور در نظام ترویج کشاورزی. فصلنامه‌ی روستا و توسعه، سال18، شماره‌ی1، صفحه‌ی 123 - 113.
  • - مرادی‌کفراج، م.، رضوان‌فر، ا.، و ملک‌محمدی، ا. (1392). عوامل مؤثر بر موفقیت برنامه‌های تمرکز‏زدایی ترویج کشاورزی کشور. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، سال9، شماره‌ی2، صفحه‌ی 24- 1.
  • - مهدوی دامغانی، ع.، و معین‌الدینی، س.ش. (1390). امنیت غذایی و اخلاق زیستی در کشاورزی پایدار. فصلنامه‌ی اخلاق در علوم فناوری، سال6، شماره‌ی2، صفحه‌ی 8- 1.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار