تأثیر سواد اطلاعاتی، خودراهبری در یادگیری، تفکر انتقادی و خودکارآمدی تحصیلی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان کشاورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

2 دکتری بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

عملکرد تحصیلی دانشجویان از جمله شاخص‏های موفقیت فعالیت‏های علمی در نظام‏های آموزش عالی به‏شمار می‎آید. بخش قابل توجهی از کوشش‏های نظام آموزشی با هدف دست‏یابی به عملکرد تحصیلی بالا صورت می‎گیرد. در این راستا، هدف این پژوهش، تحلیل تأثیر سواد اطلاعاتی، خودراهبری در یادگیری، تفکر انتقادی و خودکارآمدی تحصیلی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان نظام آموزش عالی کشاورزی بود. این پژوهش از نوع پژوهش‏های کاربردی است.‏ جامعه‎ی آماری مورد بررسی را دانشجویان مقطع‏های مختلف تحصیلیِ دانشکده‎های کشاورزی دانشگاه‏های دولتی سراسر کشور تشکیل دادند (236973=N). حجم نمونه بر مبنای جدول کریجسی و مورگان، 386 تن برآورد شد. برای نمونه‎گیری از روش نمونه‎گیری تصادفی طبقه‎ای با انتساب متناسب استفاده شد. ابزار انداره‌گیری پرسشنامه ‏‏ای محقق ‏ساخت بود که روایی آن با استفاده از نظرسنجی از گروه متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی و علوم تربیتی دانشگاه شیراز تأیید شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب تتای ترتیبی محاسبه شد (0/78-0/71=θ) و اعتماد پرسشنامه را برای انجام پژوهش قابل قبول نشان داد. یافته‎های تحلیل مسیر پژوهش نشان داد که چهار متغیر خودراهبری در یادگیری، سواد اطلاعاتی، خودکارآمدی تحصیلی و مهارت تفکر انتقادی تأثیر مثبت و معنا‎داری بر عملکرد تحصیلی دانشجویان کشاورزی داشتند. همچنین، یافته‏های تحلیل مسیر نشان دادند که متغیرهای مستقل پژوهش توانستند 35/8 درصد از تغییرهای واریانس متغیر عملکرد تحصیلی را پیش‎بینی کنند. در نهایت پیشنهاد شد که دانشگاه‏ها و دانشکده‎های کشاورزی، به منظور افزایش عملکرد تحصیلی دانشجویان تغییرهایی در فرآیندهای آموزشی خود ایجاد کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effects of Information Literacy, Self-directed Learning, Critical Thinking, and Academic Self-efficacy on Academic Performance of Agricultural Students

نویسندگان [English]

  • Hamid Karimi 1
  • Raha Zarei 2
  • Naser Valizadeh 2
1 Assistant Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran.
2 Ph.D, Department of Agricultural Extension and Education, School of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran.
چکیده [English]

Academic performance of students is one of the main success indicators of academic activities in higher education systems. Much of the education systems' efforts are aimed at achieving high academic performance. In this regard, the main purpose of present study was to analyze the effects of information literacy, self-directed learning, critical thinking, and academic self-efficacy on academic performance of agricultural higher education students. This research is an applied study. The statistical population was agricultural students of Iran public universities (N=236973). From whom 386 students were selected as a sample through stratified random sampling method. Research tool was a researcher-made questionnaire which its validity confirmed by a group of Shiraz University's experts in the field of "agricultural extension and education" and "educational sciences". Ordinal theta coefficients demonstrated an acceptable reliability for the research tool (θ=0.71-0.78). The results of path analysis showed that the four variables self-directed learning, information literacy, academic self-efficacy, and critical thinking skills had significant positive effects on academic performance of agricultural students. Furthermore, the independent variables could account for 35.8 per cent of the variance of academic performance of agricultural students. Finally agricultural universities and colleges were recommended to make changes in their educational processes in order to increase academic performance of students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural students
  • Critical thinking
  • Information literacy
  • Self-directed learning
  • اروجلو، س.، و همتی‏مسلک‏پاک، م. (1395). بررسی رابطه تفکر انتقادی و خودکارآمدی دانشجویان پرستاری. نشریه آموزش پرستاری، 5 (6)، 17-11.
  • -  اسلامی، ا.، عباسی، ع.، و بیژنی، م. (1395). سازوکارهای توسعه‎ی مهارت‎های تفکر انتقادی دانشجویان در نظام آموزش عالی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 12 (2)، 196-183.
  • - آقایی، ن.، سوری، ر.، و قنبری، س. (1391). مقایسه ارتباط بین تفکر انتقادی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان کارشناسی تربیت بدنی و غیر تربیت بدنی دانشگاه بوعلی سینا همدان. نشریه پژوهش‏ های مدیریت ورزشی و علوم حرکتی، 2 (4)، 45-35. - آهنچیان، م.ر.، و عصاررودی، ع.ق. (1394). ارتباط سبک تصمیم‏ گیری و یادگیری خود راهبر در دانشجویان هوشبری. مجله علوم مراقبتی نظامی، 2 (1)، 32-24.
  • -بستان‏ پیرا، ذ.ا.، ناستی‏ زایی، ن.، و شهرکی‏ پور، ح. (1395). رابطه سواد اطلاعاتی با انگیزه و پیشرفت تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی کشاورزی و منابع طبیعی با سایر دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 39، 121-110.
  • - بهروزی، ن.، شغابی، م.، مهرابی‏زاده‏هنرمند، م.، و مکتبی، غ. (1392). بررسی رابطه‏ی یادگیری خودراهبر با عملکرد تحصیلی و رضایت از زندگی در دانش‏آموزان. مجله‏ی علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، سال 21-20 (1)، 170-155.
  • جمالی، م.، نوروزی، آ.، و طهماسبی، ر. (1392). عوامل موثر بر خودکارآمدی تحصیلی و ارتباط آن با موفقیت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر سال 92-1391. مجله آموزش در علوم پزشکی، 13 (8)، 641-629.
  • حسینی‏ طبق دهی، ل.، و صالحی، م. (1397). رابطه بین یادگیری خود راهبر و خودکارآمدی دانشجویان با نقش میانجی سواد اطلاعاتی. فصلنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 8 (3)، 45-21.
  • حکیم ‏زاده، ر.، نقشینه، ن.، و بی‏نیاز، ه. (1394). بررسی رابطه‏ ی سواد اطلاعاتی با خودکار آمدی رایانه و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشکده‏ ی روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. نشریه تحقیقات کتابداری و اطلاع‏ رسانی دانشگاهی، 49 (2)، 168-153.
  • ربیعی، ل.، و عیسی‏ مراد، ا. (1395). بررسی رابطه خودکارآمدی تحصیلی با سواد اطلاعاتی دانشجویان دبیری دوره کارشناسی. چهارمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی وروانشناسی، آسیب‏ های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
  • رحیمی، ح. (1397). بررسی رابطه بین مهارت‏های تفکر با خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان دانشگاه کاشان و علوم پزشکی. نشریه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 11 (2)، 96-31.
  • سماوی، ع.و.، ابراهیمی، ک.، و جاودان، م. (1395). بررسی رابطه درگیری‏های تحصیلی، خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‏آموزان دبیرستانی شهر مشهد. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 4 (7)، 92-71.
  • شریفی‏ قورتانی، م.، و نادی، م.ع. (1395). مدل‏ یابی معادلات ساختاری رابطه بین یادگیری خودراهبر، سبک‏ های یادگیری و راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی درس زبان انگلیسی دانش‏ آموزان پیش‏ دانشگاهی مدارس دولتی شهر اصفهان. فصلنامه پژوهش در برنامه‏ ریزی درسی، 13 (22)، 60-48.
  • عاشوری، ج. (1393). ارتباط خودکارآمدی، تفکر انتقادی، سبک‏های تفکر و هوش هیجانی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان پرستاری. مجله دانشکده پرستاری و مامایی همدان، 22 (3)، 23-15.
  • عبداللهی‏ عدلی‏ انصار، و.، فتحی‏ آذر، ا.، و عبداللهی، ن. (1393). ارتباط تفکر انتقادی با خلاقیت، باورهای خودکارآمدی و عملکرد تحصیلی دانشجومعلمان. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2 (7)، 52-41.
  • عبدالملکی، س.، مصرآبادی، ج.، و فرید، ا. (1394). فراتحلیل رابطه تفکر انتقادی با شاخص‏ های پیشرفت تحصیلی. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 9 (4)، 62-43.
  • فرخ، ب.، و شاه‏ طلبی، ب. (1397). رابطه‏ ی بین یادگیری خود راهبر، خودکارآمدی و سواد اطلاعاتی با رفتار تسهیم دانش. فصلنامه پژوهش در برنامه‏ ریزی درسی، 2 (29)، 161-148.
  • قمری، م. (1392). رابطه بین سرمایه اجتماعی وانگیزش درونی با پیشرفت تحصیلی دانش‏ آموزان دوره متوسطه شهر کرج. فصلنامه آموزش و ارزشیابی، 6 (22)، 58-48.
  • قمی، م.، مسلمی، ز.، و محمدی، د. (1396). بررسی رابطه یادگیری خودراهبر با سازگاری تحصیلی و عملکرد تحصیلی در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم. فصلنامه توسعه آموزش جندی شاپور، 8 (3)، 274-260.
  • کشاورز، ل.، فراهانی، ا.، قربانی، ل.، و تمدن، م.م. (1396). ارتباط سطح سواد اطلاعاتی و عملکرد تحصیلی دانشجویان کارشناسی ارشد تربیت بدنی دانشگاه شیراز. فصلنامه پژوهش‏های کاربردی در مدیریت ورزشی، 5 (4)، 115-109.
  • گل‏ محمدنژاد‏بهرامی، غ. (1394). نقش استفاده از اینترنت بر خودکارآمدی، انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی؛ دانشگاه علوم پزشکی تبریز. مجله راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 8 (4)، 260-255.
  • متقی، ز.، نجفی، م.، نصرتی، ک.، و حاتمی، م. (1396). نقش مولفه‏ های تفکر انتقادی در پیش بینی خودکارآمدی دانشجویان پزشکی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان). دو فصلنامه رویکردهای نوین آموزشی، 12 (2)، 59-46.
  • محمدی، م.، ناصری‏ جهرمی، ر.، و رحمانی، ه. (1395). الگوی علّی رابطه خودراهبری یادگیری، ارزش‏های تحصیلی و ادراک از کیفیت عملکرد اعضای هیات علمی. دو فصلنامه پژوهش‏ های آموزش و یادگیری، 13 (1)، 20-1.
  • مظلومیان، س.، و کوتی، م. (۱۳۹۷). تأثیر استفاده از تکنولوژی، یادگیری خودراهبر بر عملکرد تحصیلی فراگیران. ششمین همایش علوم تربیتی وروانشناسی، آسیب‏های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
  • مقصودی، م.، و اسماعیلی‏ شاد، ب. (1396). مطالعه تأثیر فناوری های آموزشی بر رابطه بین سواد اطلاعاتی و خودکارآمدی تحصیلی دانش‏ آموزان. فصلنامه علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 3 (2)، 108-91.
  • موسوی‏ نژاد، ح.، مهدی زاده، ا.، و صالح‏ آبادی، س. (1397). مقایسه خودکارآمدی تحصیلی، درگیری تحصیلی و عملکرد تحصیلی بین دانشجویان دانشگاه فرهنگیان و علوم پزشکی شهر بیرجند. مجله دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 25، 134-126.
  • نعیمی، ا.، آشفته، م.ح.، و طالبی، ر. (1395). بررسی رابطه خودکارآمدی تحصیلی با همایندی ادراک از خود و تفکر انتقادی در دانش‏ آموزان. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7 (26)، 44-27.
  • نوکاریزی، م.، و دهقانی، ک. (1392). تأثیر مهارت‏های سواد اطلاعاتی بر خودکارآمدی دانشجویان دانشگاه بیرجند. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‏رسانی، 2 (3)، 172-153.
  • یوسفی، ع.ر.، و گردان‏ شکن، م. (1389). مروری برتوسعه یادگیری خودراهبر. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 10 (5)، 783-776.