نیاز آموزشی کشاورزان شهرستان دشتی در تولید گوجه‌فرنگی ارگانیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ا یلام، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ا یلام، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین نیاز آموزشی کشاورزان در مرحله‌های گونه‌گون کاشت، داشت و برداشت گوجه‌فرنگی ارگانیک به انجام رسید. دیدمان تحقیق از نظر ماهیت موضوع کمّی بوده، نوع تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از نظر شیوهی گردآوری داده‌ها میدانی بود. جامعه‌ی آماری شامل 31 تن کارشناس و 550 تن از گوجه‌فرنگی‌کاران شهرستان دشتی بود که از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای با انتساب متناسب و استفاده از فرمول کوکران، شمار 226 کشاورز به‌عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ بود که روایی محتوایی آن توسط نظرخواهی از اعضای هیئت علمی دانشگاه و کارشناسان جهاد کشاورزی، و روایی همگرا از طریق محاسبه‌ی CR=0.81 و AVE=0.73 تأیید شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از نرم افزار R و محاسبه‌ی ضریب تتای ترتیبی برای بخش‌های مختلف پرسشنامه(82/0 -75/0 Ө= ) به دست آمد. پردازش نیازهای آموزشی بر مبنای مدل بوریچ صورت گرفت و مهم‌ترین نیازهای تولید محصول ارگانیک مشخص شدند. بر این اساس، مدیریت صحیح خاک و آماده سازی زمین زیر کشت، شناسایی و از بین بردن محل‌های تکثیر و زمستان گذرانی آفت‌ها، و کاشت رقم‌های جدید محصول که به آفت‌ها و بیماری‌ها مقاوم هستند، از مهم‌ترین نیازهای آموزشی در هر دو گروه کشاورزان و کارشناسان شناسایی شدند. توافق‌سنجی بین دیدگاه این دو گروه، با استفاده از آزمون من ویت نی صورت گرفت و یافته‌ها نشان دادند که این دو گروه در مورد بیشتر نیازهای آموزشی دیدگاه یکسانی دارند. نتایج تحلیل رگرسیون ترتیبی برای بررسی نقش متغیرهای اثرگذار بر نیازهای آموزشی، نشان داد که از بین متغیرهای پژوهش، تنها سه متغیر میزان تحصیلات، میزان عملکرد محصول و سطح زیر کشت بر احتمال برآورد نیازهای آموزشی گوجه‌فرنگی‌کاران تأثیر داشته‌اند. بدین ترتیب هر چه سطح تحصیل کشاورزان و عملکرد محصول گوجه‌فرنگی آنان بیشتر باشد، احساس نیاز آموزشی در آنها بالاتر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Educational Need of Farmers of Dashti Township in Production of Organic Tomato

نویسندگان [English]

  • marjan vahedi 1
  • shahrbanoo hajiani 2
  • Mohammad Bagher Arayesh 1
1 Assistant Professor ,Department of Agricultural Extension and Education ,Ilam Branch ,Islamic Azad University ,Ilam ,Iran
2 Graduated master science of Agricultural Extension and Education ,Ilam Branch, Islamic Azad University,Ilam ,Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to determine the educational needs of farmers in different stages of planting, holding and harvesting organic tomatoes. This research was applied and a quantitative descriptive research method was used. The statistical population of this research included 31 experts and all tomato growers in Dashti Township (N=550). Using proportionate stratified random sampling method and based on Cochran formula, 226 of them were selected as the sample. Research instrument to collect data was questionnaire that its content validity confirmed by an expert panel and convergent validity confirmed by calculating CR= 0.81 and AVE=0.73. Ordinal theta (using R software), was calculated to measure reliability of the questionnaire (Θ =0.75 - 0.82). Educational needs were analyzed based on the Bourich model and the most important needs in organic production were identified. So proper soil management and land preparation under cultivation, identify and eliminate pest breeding areas, and planting new cultivars that are resistant to pests and diseases, were identified as the most important educational needs in two groups of farmers and experts. An agreement was reached between these two groups using the Mann-Whitney test and the results showed that these two groups had the same view on most of the educational need items. Based on the findings of ordinal regression, three variables of education, crop yield and area under cultivation had significant effect on the probability of indicating tomato growers' educational needs. Thus, the more educated and productive farmers are, the higher their sense of need.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Organic Farming
  • Educational need assessment
  • Organic Tomato
  • احمدی، مصطفی و حسین پور، رضا. (1390). اصول تولید و فرآوری گوجه‌فرنگی: مؤسسه انتشاراتی موعود اسلام.
  • پورسعید، علیرضا اشراقی سامانی، رویا فتحی، افراسیاب؛ و شریفی راد، محسن. (1392). بررسی دانش کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی نسبت به کشاورزی ارگانیک. ماهنامه نحقیقات نظام سلامت. دوره 9. شماره 3. صص: 331-320.
  • تبرایی، محسن. (1385). بررسی نیازهای آموزشی گندمکاران خراسان در زمینه کشاورزی پایدار. فصلنامه علوم و صنایع کشاورزی، سال بیستم، شماره 1، صص: 91-110
  • حق جو، مریم.، جوادی، اکرم؛ و فتحی، مرضیه. (1392). سنجش سطح دانش کشاورزی ارگانیک و عوامل مؤثر بر آن در میان کشاورزان شهرستان عجب‌شیر. دومین کنگره ملی کشاورزی ارگانیک. اردبیل. دانشگاه محقق اردبیلی.
  • خالدی، محمدلیاقتی، هومان؛ و صادقی، الهام. (1394). عامل‌های مؤثر بر فرآیند انتقال به کشاورزی ارگانیک در میان گوجه‌فرنگی کاران استان البرز: کاربرد تجزیه و تحلیل تبعیضی. فصلنامه کشاورزی بوم‌شناختی. دوره 5. شماره 1. صص: 71-63.
  • خوشخوی، مرتضی. (1395). مروری کلی بر کشاورزی ارگانیک. مجله پژوهش­های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی جلد شماره 1. صص: 50-35.
  • خوش‌مرام، مژگان.، شیری، نعمت اله؛ و شرفی، لیلا. (1393). عوامل مؤثر بر نگرش کارشناسان ترویج کشاورزی نسبت به کشاورزی ارگانیک. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی. جلد 1. شماره 4. زمستان 1393. صص: 90-75.
  • خیری، ش. (1387). بررسی نیازهای آموزشی باغداران زیتون در زمینه بهسازی و توسعه باغ‌های زیتون روستای ویایه رودبار. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی. (چاپ‌نشده)، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
  • دین‌پناه، غلامرضا؛ و اخوان، الهام. (1393). عوامل مؤثر بر دانش کشاورزی ارگانیک در بین گلخانه­داران شهرستان ورامین. فصلنامه پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی. دوره 7. شماره 1. پیاپی 25. صص: 111-101.
  • صندوقی، عطیه.، یوسفی، علی؛ و امینی، امیرمظفر. (1395). ارزیابی دانش، نگرش و عملکرد گلخانه­داران خیار و گوجه‌فرنگی شهرستان اصفهان در تولید محصول سالم. فصلنامه علوم و فنون کشت­های گلخانه­ای. سال هفتم. شماره بیست و هفتم. پاییز ۱۳۹۵. صص: 166-155.
  • عزیزی خالخیلی, طاهر, حدادی نژاد, مهدی, منتی زاده, میثم. (1398). عامل های موثر بر نیازهای آموزشی توت فرنگی‌کاران مازندران. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی, 12(51) ، 125-140
  • عمانی، ا؛ و چیذری، م. (1381). نقش آموزش و ترویج بر سطح فنی گندمکاران استان خوزستان. ماهنامه علمی، فنی، زیست‌محیطی، کشاورزی جهاد، شماره 252، صص 56-
  • کشاورز، سمیه؛ و موسوی، سیدنعمت اله. (1397). بررسی موانع و مشکلات و عوامل مؤثر بر توسعه کشاورزی ارگانیک مطالعه موردی (جالیزکاران شهرستان مرودشت). فصلنامه تحقیقات اقتصاد کشاورزی. دوره 10. شماره 3. صص: 172-151.
  • کوهی، ک.(1393). ناامنی غذایی و سرمایه اجتماعی. فصلنامه اخلاق زیستی. سال چهارم، شماره یازدهم، صفحات 169-165.
  • مردانی، ابراهیم؛ و پزشکی راد، غلام‌رضا. (1393). برآورد نیازهای آموزشی کشاورزان پیرامون مدیریت کیفیت محصولات کشاورزی (مطالعه موردی: استان چهارمحال و بختیاری). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی. 45(3), 439-449.
  • مرشدی، لاله.، لشگرآرا، فرهاد.، فرج‌الله حسینی، جمال؛ و امیدی نجف‌آبادی، مریم. (1395). طراحی الگوی به‌کارگیری کشاورزی ارگانیک در بهبود امنیت غذایی از دیدگاه کارشناسان استان فارس (ابعاد اجتماعی و اقتصادی). مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، سال نهم، شماره 1، بهار 1395، صص1-14
  • موسوی، مرضیه؛ و خسروی پور، بهمن. (1398). بررسی دانش کشاورزان نسبت به کشاورزی ارگانیک (مورد مطالعه: سبزی‌کاران شهرستان باوی در استان خوزستان). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست. 21(4), ، 294-279
  • موسوی، مینا؛ و چیذری، محمد.(1386). بررسی نیازهای آموزشی سیب‌زمینی‌کاران عجب‌شیر در زمینه بازاریابی. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال یازدهم، شماره اول، بهار 1386، صص: 487-499
  • منفرد, نوذر, فاطمی, مهسا, رضائی مقدم, کورش, مقدس فریمانی, شهرام, بیات, پرویز, امیر امینی خلف لو, مهناز. (1398). نیازسنجی آموزشی دوره‌های مهارت‌آموزی کشاورزی ارگانیک برای بهره‌برداران استان بوشهر. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی, 12(51), 83-108. 
  • میرگوهر، مجید؛ و موحد محمدی، سید حمید. (1387). بررسی و اولویت‌بندی نیازهای آموزشی و ترویجی کشاورزان گندم‌کار استان‌های تهران و اصفهان، با استفاده از رویکرد سنجش اختلافی سطح دانش فنی و میزان کاربرد آن. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 4، شماره 1، صص 61-72
  • هیبت اله پور، زهرا.، پناهپور، ابراهیم؛ و حسین پور، محمد. (1396). فصلنامه آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، سال پنجم، شماره چهارم، صص: 44-35.