تأثیر کشتزارهای نمونه و الگو در بهینه‌سازی کاربرد نهاده‌های کشاورزی و افزایش عملکرد محصولات غالب در استان همدان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد، ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

4 دانشیار، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تهران، ایران.

چکیده

یکی از فعالیت‌های ترویجی به منظور بالا بودن دانش علمی و توانمندسازی کشاورزان، اجرای برنامه‌های کشتزارهای نمونه (به عنوان پایگاه الگوی ترویجی) با هدف افزایش کمّی و کیفی و تولید پایدار محصولات کشاورزی است. این پژوهش به منظور مقایسه میزان کاربرد نهاده‌ها در پنج محصول زراعی گندم آبی، گندم دیم، کلزا، چغندرقند و سیب‌زمینی توسط کشاورزان در دو زمان پیش و پس از اجرای پایگاه الگوی ترویجی در فاصله سال‌های 97ـ‌1396 در استان همدان انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ نحوه‌ی گردآوری داده‌ها میدانی، از نظر امکان و توان کنترل متغیرها شبه‌آزمایشی و از نظر آماری، علّی ـ مقایسه‌ای است. جامعه آماری 78 پایگاه الگوی ترویجی در استان همدان بود. برای انتخاب نمونه‌ها در ابتدا از موقعیت‌های مختلف جغرافیایی استان، پنج شهرستان کبودرآهنگ (شمال)، همدان (مرکز)، نهاوند (جنوب)، فامنین (شرق) و اسدآباد (غرب) انتخاب شدند. شمار پایگاه‌های الگوی ترویجی در این شهرستان‌ها 43 مورد بود. با استفاده از جدول نمونه‌گیری کرجسی و مورگان، 36 پایگاه الگوی ترویجی به عنوان نمونه و واحد تحلیل انتخاب شدند. در ادامه، 142 تن از کشاورزان اصلی و تابعی (پیرو) عضو این پایگاه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده از آزمون‌ t نشان داد که میزان کاربرد نهاده‌ها، به‌جز نیروی کار انسانی، پس از اجرای این مدل ترویجی کاهش پیدا کرده و تفاوت بین کاربرد نهاده‌ها در دو زمان پیش و پس از اجرای الگوی ترویجی معنی‌دار می‌باشد. افزون بر این، درآمد و عملکرد در واحد سطح کشاورزان پس از اجرای الگوی ترویجی افزایش پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Agricultural Extension Site Approach on Optimizing Agricultural Input Consumption and increasing the yield of dominant products in Hamedan Province, Iran

نویسندگان [English]

  • Maliheh Salehi 1
  • Enayat Abbasi 2
  • Masoud Bijani 3
  • Mohammad Reza Shahpasand 4
1 Former M.Sc. Student, Department of Agricultural Extension & Education, College of Agriculture, Tarbiat Modares University (TMU), Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Agricultural Extension & Education, College of Agriculture, Tarbiat Modares University (TMU), Tehran, Iran.
3 Associate Professor of Agricultural Extension and Education Department of Agricultural Extension and Education College of Agriculture Tarbiat Modares University (TMU) Tehran, Iran
4 Associate Professor, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.
چکیده [English]

Implementation of extension sites approach is one of the activities for empowering the farmers. The aims of extension site approach were increasing in quality and quantity and sustainable production of agricultural products. The purpose of this study was to compare consumption of inputs in five crops of irrigated wheat, rain fed wheat, rapeseed, sugar beet and potato before and after implementation of extension sites approach in Hamedan province in 2018-2019. This research is applied in term of purpose, is survey in term of collecting data, is quasi-experimental in term of controlling variables and is ex-post facto research in term of analyzing the data. The statistical population included 78 extension sites approach in Hamedan province. For selecting the sample, first of all five cities of Kabudar Ahang (north), Hamedan (center), Nahavand (south), Famenin (east), and Asadabad (west) selected from different geographical situation. The number of extension sites approach were 43 in these cities. Using Krejcie and Morgan’s sampling table, 36 sites selected as sample and unit of analysis (n=36). Following that 142 main and functional farmers were selected and studied using random sampling method. The results of t- test showed that the consumption of inputs decreased after the implementation of extension sites approach and there were differences between consumption of inputs before and after running model site, except for human labor force. In addition, farmer’s income and performance per unit area have increased since the extension site was launched.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural inputs
  • ؛ Extension model site؛ Interaction of research and extension؛ Farmer-oriented approach

مراجع

احمدوند، ا. (1392). بررسیاثربخشیرهیافتمدارسمزرعه­ایکشاورزاندرمدیریت تلفیقیآفات (موردمطالعه،گلخانه‌داراناستان­هایتهرانوالبرز). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
اینانلو، پ.، ملک محمدی، ا.، چیذری، م. (1396). نقش پیش­برنده­ها در افزایش نرخ انتقال یافته­های طرح­های تحقیقات کشاورزی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد13، شماره2، صص50-39.
 انصاری، ن.، رضایی مقدم، ک. (1397).نگرشکارشناسانمراکزخدماتکشاورزیاستانفارسنسبتبهعملکردپایگاه­هایالگویی. هفتمین کنگره ملی علوم ترویج وآموزش کشاورزی. منابع طبیعی و محیط پایدار، شهریور 1397، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان.
دفتر ترویج دانش و فناوری کشاورزی. (1397). شیوه­نامه اجرایی پایگاه­های جامع ترویجی. مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی.
دهقانپور، م.، یزدان­پناه، م.، فروزانی، م.، عبدالله زاده، غ.ح. (1398). اولویت بندی روش های آموزشی ترویجی مورد استفاده در برنامه­های سازگاری با تغییرپذیری­های اقلیم از دیدگاه کشاورزان وکارشناسان کشاورزی: کاربرد روش PROMETHEEE . فصل­نامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، شماره50، صص144-126.
شاه‌پسند، م. ر. ( 1392).  نقش آموزش های علمی کاربردی در توانمندی شغلی کارکنان وزارت جهاد کشاورزی بر اساس نظریه شناخت اجتماعی.‎ فصل­نامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، شماره26، صص37-24.
شاه‌پسند، م. ر. (1397).اثربخشیپایگاههایالگوییدرحوزهاموردام  )مطالعهموردیاستانخوزستان(. هفتمین کنگره ملی علوم ترویج و آموزش کشاورزی، منابع طبیعی و محیطزیست پایدار، شهریور 1397، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان.
علی­بیگی، ا.، میرک زاده، ع.، بنی عامریان، ل. (1389). ارزشیابی طرح ترویجی تسریع انتقال یافته­ها از دیدگاه کشاورزان    مجری طرح در استان کرمانشاه: مجله تحقیقات اقتصادوتوسعه کشاورزی ایران، جلد1، شماره2، صص 91-79.
مرادی­کفراج، م.، رضوانفر، ا.، ملک محمدی، ا. (1392). عوامل موثر بر موفقیت برنامه­های تمرکززدایی ترویج کشاورزی کشور: مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد9، شماره2، صص13-1.
 
  Adejo, P. E., Okwu, O. J., & Ibrahim, M. K. (2012). Challenges and Prospects of Privatization of Agricultural Extension Service Delivery in Nigeria. Journal of agricultural extension and rural development, 4(3), 63-68.
Anandajayasekeram, P., Davis, K. E., & Workneh, S. (2007). Farmer Field Schools: An Alternative to Existing Extension Systems? Experience from Eastern and Southern Africa. Journal of International Agricultural and Extension Education, 14(1), 81-93.‏
Akinnagbe, OM., and Ajayi, AR. (2010). Challenges of Farmer-led Extension Approaches in Nigeria. Journal of Agricultural Extension and Rural Development, 4 (3): 63-68.
Braun, A. R., Graham T., and Fernandez, M. (2000). Farmer Field Schools and Local Agricultural Research Committees: Complementary Platforms for Integrated Decision Making In Sustainable Agriculture. Agriculture Research and Extension Network Paper No.105, Overseas
Brower, F. (2004). Sustaining Agriculture and the Rural Environment (Governance, Policy and Multifunctional). UK Edward Edgar Publishing Limited.
Davis, M. (2006). City of Quartz: Excavating the Future in Los Angeles (New Edition). Verso Books.
Groeneweg, J. G., Huygen, F. J., Heijmans-Antonissen, C., Niehof, S., & Zijlstra, F. J. (2006). Increased Endothelin-1 and Diminished Nitric Oxide Levels in Blister Fluids of Patients with Intermediate Cold Type Complex Regional Pain Syndrome Type 1. BMC Musculoskeletal Disorders, ،7 (1): 91-103.
Karbasioun, M. (2007). Towards a Competency Profile for the Role of Instruction of Agricultural Extension Professionals in Esfahan, Unpublished PhD Thesis, Wageningen University.
  Khisa, G. S., & Heinemann, E. (2005). Farmer Empowerment through Farmer Field Schools. Bright Spots Demonstrate Community Successes. African Agriculture, 71-82.
Meijerink, G., & Roza, P. (2007). The Role of Agriculture in Development. Markets, Chains and Sustainable Development Strategy & Policy Papers. Free Electronic Distribution.
Mohammadzadeh, L., Sadighi, H., & Abbasi, E. (2017). Assessment of farmer-oriented Agricultural Extension Intervention in Iran. The Journal of Agricultural Education and Extension, 23 (2): 175-187. DOI: 10.1080/1389224X.2016.1242429.
Rathore, S., Intodia, S. L., & Singh, R. P. (2016). Analysis of Research–Extension–Farmer Linkage in the Arid Zone Of India. Indian Research Journal of Extension Education, 8(3), 69-72.‏
Rivera, W. M., & Sulaiman, V. R. (2009). Extension: Object of Reform, Engine for Innovation. Outlook on agriculture, 38(3): 267-273.‏
Rizal, R. (2010). Effect of Integrated Pest Management Farmer Field School (IPMFFS) on Farmer’s Knowledge, Farmers Group’s Ability, Process of Adoption and Diffusion of IPM in Jember District. Journal of Agricultural Extension and Rural Development, 2(2), 29-35.
Swanson, B. & Rajalahti, R. (2010). Strengthening Agricultural Extension and Advisory Systems: Procedures for Assessing, Transforming, and Evaluating Extension Systems”. Agriculture and Rural Development Discussion Paper 44, the International Bank for Reconstruction and Development/the World Bank, Washington.
Speranza, I. C., Kiteme, B. & Opondo, M. (2009). Adapting Public Agricultural Extension Services to Climate Change: Insights from Kenya. Paper presented in the Amsterdam Conference on the Human Dimensions of Global Environmental Change, 2-4 December.
  Schut, M.(2006). A House Does Not Make A Home: Challenging Paradigms Through Farmer Field Schools. MSc. Thesis, Communication and Innovation Studies. Department of Communication and Innovation Studies, Wageningen University.
Verschoor, A., Morrissey, O., Mosley, P., & Gomanee, K. (2005). Aid, Government Expenditure, and Aggregate Welfare. World Development, 33(3), 355-370.‏

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار