ارزشیابی اثربخشی پژوهشگر مروجان ارشد در نظام نوین ترویج کشاورزی: کاربرد مدل سیپ (CIPP)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدانشیار، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران وسسه آموزش وترویج کشاورزی

2 استادیار، موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 دانشیار، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

10.22092/jaear.2022.359925.1909

چکیده

تعامل با مؤسسه‌ها و مرکزهای تحقیقاتی، از جمله مؤلفه‌های نظام نوین ترویج کشاورزی است که در این راستا و به‌منظور نقش‌آفرینی مناسب‌تر محققان در شبکه دانش کشاورزی، پژوهشگر - مروجان ارشد و محققان معین به‌عنوان دو کنشگر اصلی تعریف شدند.بر این مبنا، هدف کلی این تحقیق پیمایشی، ارزشیابی اثربخشی پژوهشگر - مروجان ارشد در نظام نوین ترویج کشاورزی با استفاده از الگوی استافل‌بیم (CIPP) شامل چهار بعد؛زمینه، درونداد، فرایند و برونداد بود. جامعه آماری آن، شبکه تحقیقات در سراسر کشور (1908 تن) بود.حجم نمونه بر اساس فرمول نمونه‌گیری دانیل، 320 تن برآورد شد که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده گزیده شدند.ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ای محقق‌ساخت بود که روایی صوری و محتوایی آن با نظرخواهی از متخصصان و روایی سازه‌ای (AVE≥0.51) و پایایی پرسشنامه نیز با محاسبه ضریب تتای ترتیبی (θ≥0.77) و پایایی ترکیبی (CR≥0.77) تایید شد.پردازش داده‌ها در بخش توصیفی با نرم‌افزارSPSSWin22 و برازش مدل تحقیق نیز با نرم‌افزار Smart PLS نسخه 3 انجام شد.یافته‌ها نشان دادند که به‌ترتیب در زمینه، «تناسب هدف‌های شبکه پژوهشگر - مروجان ارشد با سیاست‌های کلان بخش کشاورزی»؛در درونداد، «میزان توان فنی پژوهشگر-مروجان ارشد»؛ در فرآیند «مشارکت در برگزاری دوره‌های آموزشی مجازی» و در برونداد «کاربردی بودن توصیه‌های ارائه شده در عرصه‌» در بالاترین رتبه‌ها قرار گرفتند.رتبه‌بندی کلی ابعاد ارزشیابی اثربخشی نیز نشان داد که «برونداد» در بالاترین و «درونداد» در پایین‌تر رتبه‌ها قرار گرفتند.همچنین، نتایج به‌دست آمده از تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل ارزشیابی اثربخشی پژوهشگر - مروجان ارشد دارای چهار بعد «زمینه»، «درونداد»، «فرآیند» و «برونداد»؛بود که همگنی و پایایی آنها مورد تایید قرار گرفت.بر این مبنا، به‌منظور بهبود کار پژوهشگر - مروجان ارشد، پیشنهادهایی در زمینه ایجاد انگیزه، حضور بیشتر در گروه‌های سیاستگذاری و برنامه‌ریزی وزارت جهاد کشاورزی، تدوین معیارها و شاخص‌های مناسب انتخاب، تخصیص ردیف‌های اعتباری و توسعه زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و پشتیبانی لازم ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effectiveness Evaluation of Senior Extension Researchers in the New Agricultural Extension System: The Use of CIPP Model

نویسندگان [English]

  • hossein noori 1
  • javad ghasemi 2
  • alireza tavakoli 3
1 Associated Professor, Iranian Research Institute of Plant Protection (IRIPP), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Agricultural Education and Extension Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Associate Professor, Agricultural Engineering Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]

Interaction with research institutes and centers is one of the components of the new agricultural extension system in Iran. In order to play an appropriate role of researchers in the agricultural knowledge network, senior extension-researchers and supportive researchers were defined as two main actors.Accordingly, the main purpose of this survey research was to evaluate effectiveness of senior extension-researchers in the new agricultural extension system of Iran. Statistical population of the study consisted of research network (N= 1908 pepole),out of whom 320 people determined as sample using Daniel's sampling formula and simple sampling technique. Data were collected through a questionnaire; validity of questionnaire was approved by a panel of experts and construct validity (AVE≥0.51). Reliability of the questionnaire was approved by calculating the Ordinal Theta (θ≥0.77) and composite reliability (CR≥0.77). The collected data were analyzed by SPSSwin22 and Smart PLS3 software. Results of prioritizing showed that, in the context dimension, “compatibility of senior extension-researchers’ objectives with policies of the agricultural sector”; in the input dimension, “technical ability of senior extension-researchers”; in the process dimension, “participating in E-learning courses as teacher”; and finally, in the product dimension, “applicability of the recommendations to target users” were in the highest ranks. Also, results of prioritizing effectiveness evaluation dimensions of senior extension-researchers indicated that "product" was in the highest rank and "input" was in the lowest rank. Besides the confirmation of indicators’ homogeneity and reliability, the results of confirmatory factor analysis confirmed that effectiveness evaluation model had four components (i.e. context, input, process and product).

کلیدواژه‌ها [English]

  • New Agricultural Extension System
  • Senior Extension - Researchers
  • Effectiveness Evaluation

مراجع

• اینانلو، پ.، ملک محمدی، ا. و چیذری، م. (1396). نقش پیش‌برنده‌ها در افزایش نرخ انتقال یافته‌های طرح‌های تحقیقات کشاورزی، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 13(2)، 39-50.
• آئین‌نامه مشارکت پژوهشگر ‌- مروجان ارشد در فعالیت های ترویجی. (1396). مصوب مورخ 20/08/1396 شورای مشورتی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
• بازرگان، ع. (1383). ارزشیابی آموزشی، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.
• بیژنی، م.، ملک محمدی، ا. و یزدانی، س. (1387). ارزشیابی اثربخشی و بهره‌وری فعالیت‌های ترویج کشاورزی در طرح محوری گندم در شهرستان‌های شیراز و مرودشت استان فارس، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 4(2)، 67-79.
• جباری، س. (1396). ارزشیابی برنامه درسی اجرا شده مراکز متوسطه تیزهوشان در شیراز از دیدگاه دبیران با استفاده از الگوی CIPP، پژوهش‌های برنامه درسی، 7(2)، 189-220.
• رسولی آذر، س. و فعلی، س. (1392). شناسایی عوامل مؤثر بر ارتباط بین ترویج و تحقیق از دیدگاه کارشناسان ترویج استان آذربایجان غربی، پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 6(4)، 47-60.
• سعدی، ح؛ عطایی، م.، حبیببی، ف.، نادری مهدیی، ک. و علی توکلی، ف. (1400). بررسی و تحلیل مهم‌ترین چالش‌های ارتباط بین تحقیق و ترویج کشاورزی استان همدان، پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 14(4)، 53-66.
• سوری، س.، صدیقی، ح. و پزشکی‌راد، غ. (1391). شناسایی مشکلات و محدودیت‌‏های فعالیت‌های نظام ترویج کشاورزی از دیدگاه کارشناسان ترویج کشاورزی (مطالعه موردی حوزه ستادی وزارت کشاورزی و مرکز استان قم)، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 43(2)، 241-252.
• شریف‌زاده، ا.، عبدالله‌زاده، غ. و شریفی، م. (1393). آسیب‌شناسی مدیریت تحقیقات و توسعه فناوری کشاورزی در چارچوب نظام نوآوری کشاورزی، فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی، 28، 71-82.
• علیپور، ح.، چیذری، م. و فرج‌الله حسینی، س.ج. (1384). بررسی عوامل مؤثر بر ارتباط تحقیق - ترویج و کشاورز در نظام دانش و اطلاعات کشاورزی ایران، فصلنامه پژوهش و سازندگی، 18(3)، 87-95.
• علیزاده، ن.، علیپور، ح.، نیکویی، ع.، حاجی میررحیمی، س.د.، بخشی جهرمی، ا. و حسن‌پور، ب. (1397). شناسایی چالش‌ها و الزامات ترویج کشاورزی و آسیب‌شناسی وضع موجود نظام نوین ترویج کشاورزی ایران، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 14(2)، 21-35.
• قاسمی، ج.، طهماسبی، م.، درجانی، ع.، امیری لاریجانی، ب.، سرافرازی، ع. و بنی‌هاشم، ف. (1397). طرح نظام نوین ترویج کشاورزی: پیشینه، دستاوردها، چشم‌انداز آینده، هفتمین کنگره ملی علوم ترویج و آموزش کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست پایدار ایران، همدان، دانشگاه بوعلی، 3 تا 5 شهریور 1397.
• قربانی، ر.، عباسیان، ح.، آراسته، ح. و زین‌آبادی، ح.ر. (1400). ارزشیابی اثربخشی آموزش در دانشگاه افسری امام علی (ع) بر اساس الگوی EFQM (با تمرکز بر 5 حوزه توانمندساز)، فصلنامه علوم و فنون نظامی، 17(57)، 161-189.
• کاکه آذر، ر. و توسل، ن. (1399). اولویت‌بندی چالش‌ها و عوامل مؤثر بر بهبود نظام نوین ترویج کشاورزی در شهرستان کرمانشاه، هشتمین کنگره ملی علوم ترویج و آموزش کشاورزی، منابع طبیعی و محیط‌زیست پایدار، 6 تا 8 آبانماه 1399، تهران، مؤسسه آموزش و ترویج کشاورزی.
• کریمی، ح.، رضائی‌مقدم، ک.، زمانی، غ.، حیاتی، د. و رضائی، ع. (1396). واکاوی شبکه نهادی ترویج و آموزش کشاورزی استان کرمان: کاربرد تحلیل شبکه اجتماعی، مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 13(2)، 131-151.
• گزارش طرح نظام نوین ترویج کشاورزی در استان‌های پایلوت. (1395). معاونت ترویج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
• لوایی آدریانی، ر.، غلامی، ح؛ قلی‌فر، ا. و قاسمی، ج. (1398). بررسی تأثیر ویژگی‌های ادراک‌شده کودهای زیستی بر مصرف آن‌ها در بین کشاورزان (مورد مطالعه: روستای ینگیجه، شهرستان زنجان، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 50(2)، 333-345.
• مؤمنی هلالی، ه.، عباسی، ع. و علیلو، ج. (1396). ارزیابی اثربخشی طرح همگام با کشاورز شالیکاران آمل، فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 42، 27-41.
• Balaboniene, I., & Vecerskiene, G. (2014). The peculiarities of performance measurement in universities. 19th International Scientific Conference; Economics and Management 2014, ICEM 2014, 23-25, April 2014, Riga, Latvia, 604-616.
• Barbazette, J. (2006), Training needs assessment: Methods, tools and techniques (Skilled trainer), San Francisco, CA: Pfeiffer.
• Beintema, N.M., & Stads, G. (2004). Investing in Sub-Saharan Africa Agricultural Research: Recent Trends. 2020 Africa Conference Brief 8. Washington, D.C.: The IFPRI. Available online at: www.ifpri.org2020africaconference.
• Debele, T., Gebeyehu, M., & Abebe, A. (2019). Contributions and Challenges in Research and Extension Linkage for Agricultural Transformation in Ethiopia: A Review, International Journal of Agricultural Extension, 7(2), 187-195.
• Edquist, C., & Hommen, L. (1999). Systems of Innovation: Theory and policy for the demand side, Technology in Society, 21, 63-79.
• Kline, R.B. (2015). Principles and practices of Structural Equation Modeling. New York: Guilford. 4nd edition.
• Läpple, D., Renwick, A., & Thorne, F.J.F.P. (2015). Measuring and understanding the drivers of agricultural innovation: Evidence from Ireland, 51, 1-8.
• Modirwa, M.S., & Oladele, O. (2017). Linkage activities amongst researchers, extension agents, farmers, input dealers, and marketers towards agricultural innovation systems in the North West Province, South Africa, South African Journal of Agricultural Extension, 45(1), 20-25.
• Park, D.B., & Ma, S.J. (2016). Linkage of Agricultural Research and Extension in Paraguay - Interview to Key Actors, Journal of Agricultural Extension & Community Development, 23(2), 181-193.
• Pretty, J. (2002). Agri-Culture: Reconnecting People, Land and Nature. Earthscan, London.
• Rajalahti, R., Woelcke, J., & Pehu, E. (2005). Development of research systems to support the changing agricultural sector, Agriculture and Rural Development Discussion Paper 14. World Bank, Washington, DC.
• Research, S., & Chiligati, J (2021). Factors Influencing Research –Extension – Farmer Linkages in Tanzania: A Case of the Western Agricultural Research Zone. Afribary. Retrieved from https://afribary.com/works/factors-influencing-research-extension-farmer-linkages-in-tanzania-a-case-of-the-western-agricultural-research-zone.
• Singh, G., Pathak, R., & Dixit, H. (2019). Strengthening of research-extension-farmers-market linkage, International Journal of Agriculture Innovations and Research, 7(6), 601-604.
• Skolits, G., Morrow, J., & Burr, E.M. (2009). Reconceptualizing evaluator roles, American Journal of Evaluation, 30(3), 275-295.
• Stufflebeam, D.L. (2007). CIPP evaluation model checklist, a tool for applying the CIPP model to assess long-term enterprises intended for use by evaluators and evaluation clients/stakeholders.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار